کج‌سلیقگی دانشگاه بوعلی سینا در نگهداری از میراث «کارل اشلامینگر»
تندیس این نابغه آلمانی در یک نقطه مهجور و خارج از دید در محوطه دانشکده مهندسی منتقل شده است
*علی ابرار درخشان
*دبیر انجمن علمی معماری دانشگاه بوعلی سینا همدان
«کارل اشلامینگر» نقاش، مجسمه‌ساز، معمار، گرافیست و خوشنویس آلمانی، از شاگردان «هانری کربن» و آشنا با اندیشه و عرفان اسلامی بود و از این رو با خط و خوشنویسی ایرانی هم الفت داشت و در ایران به واسطه آثار فراوان و بی‌نظیرش، در زمره هنرمندان و استادان شاخص و شناخته شده قرار می‌گرفت. اشلامینگر با یک واسطه شاگرد علامه طباطبایی؛ روحانی، عارف، فیلسوف، مفسر و نویسنده ایرانی معاصر بوده است. او در جهان بیشتر با طراحی لوگوی جایزه معماری مشهور آقاخان و همچنین طراحی او برای فضای داخلی مرکز اسماعیلیه لندن شناخته شده است.
کارل اشلامینگر در ۹ دسامبر ۲۰۱۷ معادل روز ۱۸ آذر ماه ۱۳۹۶در یک عصر پاییزی در شهر مونیخ آلمان چهره در نقاب خاک کشید و در سن ۸۲ سالگی درگذشت.
کارل اشلامینگر سال‌ها به عنوان مدرس در دانشگاه تهران مشغول به کار بود و روش آموزشی مدرسه «باهاوس» را برای تدریس به دانشجویان ایرانی به کار می گرفت. اشلامینگر شاگردهای شاخص بسیاری را پرورش داد که از جمله آن‌ها می‌شود از «محمد اِحصایی» و «مصطفی دشتی» نام برد.
اشلامینگر در حوزه بین الملل از مجسمه‌سازان شناخته‌شده بود. آثار تاریخی او از جمله مجسمه فواره برای سفارت آلمان در ریاض (۱۹۸۷)، مشهور به «قطعه زمان» و همچنین برج ساعت برای دانشکده بازرگانی دانشگاه هاروارد آمریکا و بسیاری آثار شناخته‌شده و شاخص دیگر که اشاره به آن‌ها در این مجال نمی‌گنجد، همچنان در عرصه بین‌الملل می‌درخشند و خوشبختانه ما در ایران نیز از آثار این هنرمند فاخر و برجسته بی‌بهره نیستیم و از او در زمینه‌های مختلف از جمله نقاشی، کولاژ، مجسمه و تندیس و… آثار ارزشمندی به یادگار داریم که از جمله شناخته‌شده‌ترین آن‌ها می‌شود به دو مجسمه برنزی و مشهور اشلامینگر در محوطه موزه هنرهای معاصر تهران (اثر کامران دیبا) و همچنین طراحی لوگوی او برای سازمان انتقال خون ایران و تعداد زیادی نقاشی‌خط دیدنی و زیبا در گنجینه موزه هنرهای معاصر اشاره کرد.
اما جالب است بدانید از این هنرمند بین‌المللی و گران‌مایه در شهر همدان و در دانشگاه بوعلی‌سینا نیز آثاری به یادگار داریم که مردم همدان و حتی دانشجویان این دانشگاه نیز از درک ارزش آن‌ها غافل مانده‌اند! از جمله این آثار می‌توان به همکاری اشلامینگر با دانشگاه بوعلی سینا و طراحی اولین لوگو و نشان برای این دانشگاه در سال ۱۳۵۳ و گنبد باشکوه هشتی دانشکده علوم پایه و همچنین یک تندیس بسیار زیبا و مبهوت‌کننده با جانمایی مناسب برای حیاط مرکزی ساختمان فعلی دانشکده هنر و معماری بوعلی سینا (دانشکده مهندسی سابق) اشاره کرد.
تندیسی که این نابغه آلمانی برای مرکز این حیاط و برای این ساختمان طراحی کرده بود! اما متأسفانه در جریان انتقال دانشکده مهندسی به ساختمان کنونی، در سال ۱۳۸۷ این تندیس ارزشمند از وسط حیاط ساختمان قدیمی بریده و به یک نقطه مهجور و خارج از دید در محوطه دانشکده مهندسی جدید منتقل شد. این اثر هنری ارزشمند که مشابه‌های آن همان‌طور که اشاره کردیم در مکان‌های مهم و با اهمیت در گوشه و کنار جهان در معرض دید عموم است، در دانشگاه بوعلی سینا هم‌اکنون با کج‌سلیقگی در نقطه‌ای جانمایی و نصب شده که نه تنها در شأن چنین اثر فاخری از یک هنرمند برجسته جهانی نیست، بلکه گویی از جایگاه اصلی‌اش که به آن تعلق داشته مهجور افتاده و آن را به این گوشه تبعید کرده‌اند! و دانشجویان و شهروندان همدانی از لذت دیدن آن و درک ارزش بالای هنری‌اش محروم مانده‌اند…
امیدوارم با اطلاع‌رسانی عمومی مناسب در مورد این تندیس زیبای اشلامینگر و البته جانمایی نامناسب کنونی‌اش، این تندیس به همان جایی برگردد که به آن تعلق دارد و اشلامینگر فقید آن را برای آن مکان طراحی کرده است. جایی که دیده شود و ارزشش آن‌طور که شایسته و بایسته است درک شود، و آن نقطه هیچ جایی نیست مگر: «وسطِ حیاطِ مرکزیِ ساختمانِ دانشکده هنر و معماری بوعلی سینا».