ساخت سد گرین نهاوند با مولفه‌های جدید
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان از کاهش حجم مخزن «سدگرین» به ۱۰ میلیون متر مکعب با هدف حفظ اکوسیستم و جاذبه‌های گردشگری گاماسیاب می‌گوید
*سجاد سیف
*روزنامه‌نگار
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان ضمن تشریح چرایی تاخیر در اجرای پروژه سد گرین، از ساخت این سد با مولفه‌های جدید خبر داد.
به گزارش خبرنگار همدان نامه، «منصور ستوده» با اشاره به صدور مجوز تضمین نامه ۳۳۷ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در سد گرین نهاوند می‌گوید: در صورت اجرای طرح سابق سد گرین، چشمه گاماسیاب غرق و اکوسیستم و جاذبه‌های گردشگری سراب از بین می‌رفت.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان بیان می‌کند: در گذشته قرار بود سد گرین با حجم مخزن ۴۰ میلیون مترمکعب ساخته شود تا بتواند ۱۱۸ میلیون مترمکعب آب را تنظیم کند، اما طرح مذکور چند مشکل داشت؛ یکی از نکات مهم این بود که اگر این سد با آن شرایط و حجم ساخته می‌شد، چشمه گاماسیاب غرق می‌شد، دیگر این‌که این امکان وجود داشت که آب از کارست‌های کوه‌های گرین خارج شود.
ستوده با بیان این‌که بررسی وضعیت و اجرای سد را مجدد در دستور کار قرار دادیم، می‌گوید: پس از بررسی مقرر شد مشاور در طرح سد گرین بازنگری کند و سد با حجم بدنه و حجم مخزن کوچک‌تری ساخته شود تا این مشکلات را نداشته باشد. خوشبختانه یکی از مشاوران خوب در این پروژه انتخاب شده، مطالعات بازنگری سد انجام و پروژه اجرای سد با مولفه‌های جدید تعریف شد.
مولفه‌های جدید
وی می افزاید: مولفه‌های جدید شامل حجم مخزن ۱۰ میلیون متر مکعبی با حجم تنظیمی ۲۲.۱ میلیون مترمکعب آب شرب و صنعت است و همینطور سیستم انحراف که در طرح قبل تونلی به طول تقریبی یک کیلومتر بود، اما در طرح جدید سیستم انحراف کالورت بتنی به‌طول تقریبی ۳۵۰ متر است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان تصریح می‌کند: پس از اتمام مطالعات، در پی سرمایه‌گذار و تضمین دولت برای پرداخت بودیم، به همین علت به موازات تلاش برای جذب سرمایه‌گذار به منظور جلوگیری از متوقف شدن پروژه و همچنین کسب پیشرفت فیزیکی، پیمانکار انتخاب شد. در نهایت از طریق سه بانک عامل شرکت سازآب کیان پاد به عنوان پیمانکار و بانک‌های کشاورزی، صادرات و تجارت به‌عنوان سرمایه‌گذار این پروژه انتخاب شدند.
گفتنی است، مزیت پروژه سد گرین نهاوند در مقام مقایسه با سایر پروژه‌ها این است که علاوه بر این‌که ردیف بودجه ملی دارد از ماده ۵۶ هم برخوردار است پیش از این تضمین‌نامه مجوز ماده ۵۶ قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات دولت ۱۳۸۷ برای پروژه سدگرین با رقم ۳۳۷ میلیارد تومان از طرف معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور صادر شده است.
بازنگری برای حفظ سراب گاماسیاب
مجری طرح سد گرین در گفتگو با خبرنگار همدان نامه بیان می‌کند: سراب گاماسیاب ۱۰۷میلیون متر مکعب آورد آب سالیانه دارد که ۲۰میلیون مترمکعب آن کاربری زیست محیطی دارد و به رودخانه سیمره در کرمانشاه می‌پیوندد که نه در گذشته و نه در آینده، شهرستان دخل و تصرفی در آن ندارد و ۸۷ میلیون متر مکعب آب باقی مانده چشمه گاماسیاب را طبق مطالعه‌ای که در گذشته صورت گرفته بود قرار بود پشت سدی با ارتفاع ۱۰۵ متر ذخیره کنند.
«حمیدرضا هدایی» در ادامه می‌گوید: اجرای این مطالعه با شرایط جغرافیایی منطقه سازگاری نداشته و فقط در حد یک حرف باقی ماند. زیرا با ذخیره این حجم آب ، چشمه و محوطه سرچشمه سراب غرق و جاذبه گردشگری سراب از بین می‌رفت و با توجه به احتمال ۱۵درصد ریسک برگشت آب و این‌که سرچشمه گرین خروجی دیگری در شهرستان الشتر به نام سراب کهمان دارد، بنابراین بازنگری و مطالعه جدید توسط مشاورین مجرب وزرات نیرو در حوزه سدسازی در دستور کار قرار گرفت و تصمیم گرفته شد با توجه به این‌که حدود ۶۵ میلیون متر مکعب از حجم آب گاماسیاب در حوزه کشاورزی و باغات شهرستان مصرف می‌شود و ۲۰میلیون مترمکعب این آب نیز کاربری زیست محیطی دارد و در اختیار شهرستان نیست ، ۲۲میلیون متر مکعب باقی می‌ماند که با توجه به لایه‌های کارستیک و ست دگرگونی در بافت و جنس خاک منطقه (یعنی پدیده خوردگی و انحلال توده‌سنگ‌های کربناته از قبیل آهک، سنگ گچ و دولومیت در آب) که باعث ایجاد چشمه و جوشش آب در منطقه می‌شود. به این دلایل چون احتمال برگشت آب وجود دارد و سرچشمه و جاذبه گردشگری طبیعت گاماسیاب را غرق و از بین می‌برد، بنابراین ساخت سدگرین شامل کاهش حجم مخزن به ۱۰ میلیون متر مکعب با حجم تنظیمی ۲۲ میلیون مترمکعب جهت آب شرب و صنعت تا افق ۱۴۲۰ پیش بینی و مورد تائید قرار گرفت. که این موضوع یک مزیت مهم برای حفظ موقعیت گردشگری و کنترل سیلاب و جلوگیری از خسارات احتمالی برای شهرستان است
هدایی در پایان تأکید می‌کند: ساخت سدگرین با مولفه‌های جدید ضمن تأمین آب شرب شهرستان نهاوند و روستاهای تابعه، تأمین آب مورد نیاز صنعت ، با هدف کنترل سیلاب و جلوگیری از خسارات آن و فراهم کردن امکانات تفریحی و سیاحتی در حال پیگیری و اجراست که امیدواریم با سرعت گرفتن اجرای این طرح به آرزوی دیرینه مردم نهاوند جامه عمل پوشانده شود.
تاریخچه
سد گرین یکی از چندین پروژه نیمه کاره و بلاتکلیف در شهرستان نهاوند است که این روزها حال و روز خوشی ندارد و با وجود آن‌که برای تکمیل آن تلاش‌های بسیاری صورت گرفته همچنان در ابتدای راه در جا می‌زند.
سال ۸۹ مطالعات سد گرین به‌عنوان بزرگترین سد مخزنی مرکز و غرب کشور آغاز شد و احداث سد گرین برای تأمین مصرف آب شرب و صنعت نهاوند و حومه با حفظ میزان حق‌آبه کشاورزی و باغات پایین‌دست در افق ۱۴۲۰ برای جمعیتی بالغ بر حدود ۲۴۰ هزار نفر مورد توجه قرار گرفت تا پاسخگوی نیاز آبی ۲۵ سال آینده شهرستان نهاوند و حومه آن باشد.
سد گرین در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی نهاوند در حال ساخت است تا آب رودخانه گاماسیاب که سرچشمه اصلی رود کرخه می باشد برای مصارف شرب، کشاورزی، زیست محیطی و صنعت بر اساس سهم حقابه مشخص وزارت نیرو در سال‌های پیش رو تأمین کند.