قطعه هنرمندان در باغ بهشت همدان

*ایلناز رهبر

*دکترای تخصصی پژوهش­هنر

*عضو هیئت علمی گروه هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

داستان از این‌جا شروع شد که از بی‌وفایی روزگار، یکی از بستگان ما که از هنرمندان مشهور همدان بودند، شوربختانه ما را ترک کردند. برای خاکسپاری به باغ بهشت رفتیم و با توجه به حرفه ایشان، گفتند که بایددر قطعه هنرمندان به خاک سپرده شوند. با توجه به این‌که بعد از تحصیل در تهران مشغول به کار شده بودم، قطعه هنرمندان باغ بهشت را پیش از این ندیده بودم. خاکسپاری انجام شد و این هنرمند عزیز همشهری را با گریه، آه و حسرت بدرقه خانه ابدی کردیم.

در یک نگاه کلی به این محدوده که برای هنرمندان عزیز شهر همدان اختصاص داده شده بود، متوجه نوعی بی‌نظمی و بی‌مکانی در این محوطه شدم. بخشی اِل­مانند به این هنرمندان اختصاص داده شده بود و در پایین این بخش، کودکان خردسالی که تاریخ فوت برخی به یک روز از عمر این دنیا گواهی می­داد، دیده می­شد. گمان می­کنم از دردناک­ترین بخش­هایی بود که هر شخص می­تواند در زندگی خود شاهد آن باشد. اما موضوع برای من چیز دیگری بود. این مکان قطعه هنرمندان بود یا محوطه خاکسپاری کودکان؟ آیا چنین مکان ترکیبی‌ای برای خاکسپاری هنرمندان در نظر گرفته شده است؟ کاملاً بدیهی است تفکیک فضاها به درستی و با درایت صورت نگرفته است. مکان به هنرمندان اختصاص داده شده بود اما بیشتر از مکان، بی­مکانی بود. آیا این بی­مکانی شایسته مقام هنرمندان عزیز شهر است که روزگاری همه عشق خود را نثار مردمان این شهر کرده­اند؟ هنرمندانی که به واسطه حضور آنان، صداهای خوش موسیقی از پنجره­های شهر شنیده می­شد. هنرمندانی که به واسطه آنان نقش­های زیبا در شهر و در خانه­ها ایجاد می­شد. هنرمندانی که در شهر بنا­های زیباتری ساختند. هنرمندانی که با دستان پر مهرشان، خطوط زیباتری نگاشتند. همگی آنان همت کردند تا ما شهروندان، شهر را زیباتر ببینیم و زیباتر لمس کنیم. همگی آنان خواستند ما شهر زیباتری داشته باشیم و با هنر همه ناملایمت­های روزگار را آسوده­تر تحمل کنیم. آیا تلاش آنان، شایسته این بی­مکانی است؟ در بخشی از این محوطه که در بالای مکان خاکسپاری کودکان است، فضا آن‌قدر فشرده است که جای کاشت یک گیاه در بالای قبور وجود ندارد. از آن روز که این مکان را دیدم، دلم سخت گرفت و بر آن شدم تا متنی در انتقاد به دست­اندرکاران مجموعه باغ بهشت و شهرداری شهر همدان بنویسم تا بلکه عزیزانی همت کنند و تصمیمی برای اصلاح این بخش اتخاذ کنند. برای مثال می­توان به قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران اشاره کرد، که فضایی بسیار متفاوت نسبت به سایر بخش­های این آرامستان دارد و تفاوت آن از نظر محوطه و فضاسازی قابل تحسین است. به امید این‌که هر روز شهر زیباتری داشته باشیم و  مقام هنرمندان شهر را همواره پاس داریم و یادشان را زنده نگاه داریم. آمین.