قطعه هنرمندان در باغ بهشت همدان
غیر از هنر که تاج سر آفرینش است، دوران هیچ سلطنتی پایدار نیست
*ایلناز رهبر
*دکترای تخصصی پژوهشهنر
*عضو هیئت علمی گروه هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
داستان از اینجا شروع شد که از بیوفایی روزگار، یکی از بستگان ما که از هنرمندان مشهور همدان بودند، شوربختانه ما را ترک کردند. برای خاکسپاری به باغ بهشت رفتیم و با توجه به حرفه ایشان، گفتند که بایددر قطعه هنرمندان به خاک سپرده شوند. با توجه به اینکه بعد از تحصیل در تهران مشغول به کار شده بودم، قطعه هنرمندان باغ بهشت را پیش از این ندیده بودم. خاکسپاری انجام شد و این هنرمند عزیز همشهری را با گریه، آه و حسرت بدرقه خانه ابدی کردیم.
در یک نگاه کلی به این محدوده که برای هنرمندان عزیز شهر همدان اختصاص داده شده بود، متوجه نوعی بینظمی و بیمکانی در این محوطه شدم. بخشی اِلمانند به این هنرمندان اختصاص داده شده بود و در پایین این بخش، کودکان خردسالی که تاریخ فوت برخی به یک روز از عمر این دنیا گواهی میداد، دیده میشد. گمان میکنم از دردناکترین بخشهایی بود که هر شخص میتواند در زندگی خود شاهد آن باشد. اما موضوع برای من چیز دیگری بود. این مکان قطعه هنرمندان بود یا محوطه خاکسپاری کودکان؟ آیا چنین مکان ترکیبیای برای خاکسپاری هنرمندان در نظر گرفته شده است؟ کاملاً بدیهی است تفکیک فضاها به درستی و با درایت صورت نگرفته است. مکان به هنرمندان اختصاص داده شده بود اما بیشتر از مکان، بیمکانی بود. آیا این بیمکانی شایسته مقام هنرمندان عزیز شهر است که روزگاری همه عشق خود را نثار مردمان این شهر کردهاند؟ هنرمندانی که به واسطه حضور آنان، صداهای خوش موسیقی از پنجرههای شهر شنیده میشد. هنرمندانی که به واسطه آنان نقشهای زیبا در شهر و در خانهها ایجاد میشد. هنرمندانی که در شهر بناهای زیباتری ساختند. هنرمندانی که با دستان پر مهرشان، خطوط زیباتری نگاشتند. همگی آنان همت کردند تا ما شهروندان، شهر را زیباتر ببینیم و زیباتر لمس کنیم. همگی آنان خواستند ما شهر زیباتری داشته باشیم و با هنر همه ناملایمتهای روزگار را آسودهتر تحمل کنیم. آیا تلاش آنان، شایسته این بیمکانی است؟ در بخشی از این محوطه که در بالای مکان خاکسپاری کودکان است، فضا آنقدر فشرده است که جای کاشت یک گیاه در بالای قبور وجود ندارد. از آن روز که این مکان را دیدم، دلم سخت گرفت و بر آن شدم تا متنی در انتقاد به دستاندرکاران مجموعه باغ بهشت و شهرداری شهر همدان بنویسم تا بلکه عزیزانی همت کنند و تصمیمی برای اصلاح این بخش اتخاذ کنند. برای مثال میتوان به قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران اشاره کرد، که فضایی بسیار متفاوت نسبت به سایر بخشهای این آرامستان دارد و تفاوت آن از نظر محوطه و فضاسازی قابل تحسین است. به امید اینکه هر روز شهر زیباتری داشته باشیم و مقام هنرمندان شهر را همواره پاس داریم و یادشان را زنده نگاه داریم. آمین.