تخریب مزار بزرگان در جوار شاهزاده حسین (ع)

*امیر قشمی

*بازنشسته آموزش و پرورش

امامزاده‌ها و مقبره‌های در جوار آن‌ها، که اغلب مدفن علما و مشاهیری است که هر یک از بزرگان و عارفان و شعرا و دانشمندان زمان خود بوده‌اند از منابع موثق و مهم مطالعه تاریخ و تدوین فرهنگ در هر شهر و دیاری به شمار می‌آیند که با مطالعه اسناد بسیاری از نکات مبهم تاریخ و فرهنگ آن جامعه را در آن می‌توان یافت.

از جمله این بقاع متبرکه مشهور و معتبر، بقعه مبارک شاهزاده حسین (ع) است که نزد مردم دارالمومنین همدان اعتبار ویژه‌ای یافته و به دلیل قرار گرفتن در نزدیک میدان مرکزی شهر و مسجد جامع و نیز مجاورت با بازار، زائران فراوانی دارد که همه روزه برای ادای احترام به این مکان مقدس مشرف می‌شوند. به گفته بعضی کارشناسان میراث فرهنگی، این اثر از آثار عهد صفوی است که در سال ۴۲۳ هجری ساخته شده و تاکنون سه بار منهدم شده که آخرین بار در زمان هلاکو خان مغول این بنا دوباره بنا شده است، اما آن‌چه مسلم است بر اساس کتیبه موجود در بقعه تاریخ ساخت بنا در سنه۱۳۲۱ق محرز است.

متاسفانه در سال‌های اخیر روند تخریب آثار تاریخی رو به افزایش گذاشته است و هراز گاه اخباری از تخریب یا تغیر کاربری و ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم آثار و ابنیه‌های تاریخی از گوشه و کنار کشور به گوش می‌رسد. در این میان آثار و ابنیه تاریخی شهر همدان نیز از این آسیب‌ها در امان نمانده است و بسیاری از آثار تاریخی و باستانی مورد بی‌مهری و دستخوش تخریب و یا در آستانه تخریب قرار گرفته است.

یکی از این تخلفات صورت گرفته در هفته‌های اخیر، ساخت و ساز غیرمجاز در حریم شاهزاده حسین (ع) است که واکنش فعالان فرهنگی و دوستداران میراث فرهنگی را برانگیخته است و به‌رغم مخالفت‌ها، تذکرات و پیگیری‌های آنان و قول مسئولان ذی ربط مبنی بر توقف عملیات، روند ساخت و ساز در حریم این امامزاده هنوز هم ادامه دارد.

لازم به ذکر است در جوار این امامزاد مقدس مزار بزرگانی از علم و هنر و عرفان بنام وجود دارد که نام و آوازه آنان از محدوده جغرافیایی همدان فراتر رفته است، متاسفانه با تصمیم هیئت امناهای پیشین بسیاری از مزار این بزرگان تخریب شده و از بین رفته است

بزرگانی چون: حجت الاسلام سید یوسف مجتهد همدانی (صارم السلطنه)، آشیخ سلمان، غمام همدانی شاعر، ادیب و عارف نامی و از چهره‌های تاثیر گذار در جنبش مشروطه خواهی، علی محمد آزاد همدانی شاعر روزنامه‌نگار و رئیس فرهنگ همدان و از افراد موثر در ایجاد مدارس نوین، کاظم غمامی شاعر و رئیس دفتر رئیس فرهنگ ( شیخ موسی نثری ) همدان، شریفی امینا و بسیاری دیگراز جمله افرادی بودند که با تصمیم هیئت امنای وقت و به دلائل نامعلوم قبورشان ویران و از بین رفت.

متاسفانه نقش و عملکرد مدیران استان در حفظ و احیای آثار و ابنیه های تاریخی بسیار ضعیف و غیرمسئولانه است، تخریب، نابودی قبور مورد اشاره نمونه‌ای از این دست بی‌توجهی‌هاست.

خوشبختانه در سال ۱۳۹۶ به همت جمعی از اصحاب فرهنگ  و هنر استان و همکاری معاونت فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لوح یادمانی برای زنده‌یاد غمام همدانی و آزاد همدانی تهیه شد و در ورودی یکی از حجره‌های جنب بقعه مطهر و در جایی که بدن مطهر آنان آرام گرفته است، نصب شد

آثار و ابنیه تاریخی بخشی از هویت تاریخی، فرهنگی و معنوی ملت‌هاست در کنار این آثار تاریخی و باستانی،  حفظ آرامگاه‌های مشاهیر و مفاخر فرهنگی علاوه بر آن‌که زنده نگاه داشتن یاد و خاطره آنان است، از عوامل مهم در جذب گردشگران داخلی و خارجی نیز محسوب می‌شوند و از بین رفتن هریک از این آثار بی‌هویتی و بی‌فرهنگی را به مرور زمان در جامعه تقویت خواهد کرد.