*رضوان سلماسی
*عضو سابق شورای شهر همدان
چندین روز است که از فاجعه دلخراش ساختمان متروپل آبادان می‌گذرد. اتفاق وحشتناکی که جان تعدادی از هموطنان عزیز ما را گرفت و خانواده‌های آن‌ها را داغدار کرد. بسیاری از هموطنان ما نیز در این فاجعه انسانی دچار آسیب‌های جسمی و روحی فراوانی شدند. آبادانی که سال‌های طولانی مشکلات فراوانی را سپری کرد، گرفتار جنگ شد و مردم آن از کیان این ملت با جان و مال خود دفاع کردند، گرفتار ریزگردها و هوای آلوده، سیل و دیگر بلایا شد، امروز گرفتار فاجعه متروپل آبادان است. فاجعه‌ای که قابل جلوگیری بود، اما به دلیل کوتاهی مسئولان دستگاه‌های مرتبط اتفاق افتاد.
یادمان باشد فاجعه متروپل تنها برای آبادان و هم وطنان آبادانی ما نیست، بلکه سایر شهرها و استان‌های این کشور هم می‌توانند متروپلی بالقوه را در خود پنهان داشته باشند که می‌تواند به فاجعه بزرگ دیگری منتهی شود. متأسفانه هر سال که می‌گذرد، پیروی‌نکردن از قوانین و مقررات نظام مهندسی، نظارت‌نکردن برصدور نقشه‌های ساختمانی و نظارت‌نکردن بر اجرای پروژه‌های مختلف برای برخی افراد خاص باعث انجام ساخت‌و‌سازهای ناایمن در بسیاری از شهرهای کشور شده است که دلیل عمده آن پیشی‌گرفتن روابط بر ضوابط برای رسیدن به اهداف کوتاه‌مدت توسط تعدادی از افراد سودجو برای رسیدن به منافع در کوتاه‌مدت است، به‌طوری‌که حتی صدور مجوزهای غیرقانونی برای برخی از پروژه‌ها در برخی نقاط کشور عامل از جمله از بین رفتن منابع طبیعی کشور، کاهش منابع آبی از بین رفتن مراتع و فضای سبز و در نتیجه ایجاد هوای نامناسب شده است، اما نقض ضوابط و قوانین فنی و بی‌توجهی به استانداردهای سازهای شهری آسیب‌های جدی‌تری به دنبال دارد چون حادثه‌ای مشابه متروپل به صورت مستقیم با جان مردم بازی می‌کند.
بارها در جانمایی احداث یک پروژه، لزوم توجه به بستر مناسب مورد نیاز اجرای پروژه متناسب با حجم و اندازه آن، صدور به موقع مجوزهای مورد نیاز برای گودبرداری‌ها، صدور پروانه‌های ساختمانی و نظارت بر اجرای پروژه‌ها، جلوگیری از انجام تخلفات ساختمانی در سطح و ارتفاع توسط سازندگان و نظارت بر رعایت قوانین و مقررات در طول زمان ساخت شاهد بی‌توجهی‌هایی توسط برخی مسئولان دستگاه‌های متولی بودیم که خوشبختانه تبدیل به فاجعه نشدند. این موضوع در شهر همدان هم در طی سالیان گذشته قابل مشاهده است. موارد مطرح‌شده همگی خطرات بالقوه‌ای هستند که قابلیت تبدیل‌شدن به یک فاجعه را در خود دارند. امروز بعد از حادثه متروپل آبادان انتظار می‌رود بررسی ایمنی سازه‌های احداثی بلندمرتبه در تمامی شهرهای کشور در دستور کار مسئولان ذی‌ربط قرار گیرد و شهر همدان نیز از این قاعده مستثنی نیست. با توجه به گرایش سرمایه‌گذاران حوزه ساختمان به سمت احداث برج‌های بلند لزوم توجه به موارد فوق چیزی بیش از حد ضرورت است.
برج‌های ساخته شده بر بسترهای نامناسب یا دارای تخلفات در سطح یا ارتفاع هستند یا گودبرداری‌هایی قبل از صدور مجوز دارند، همگی می‌توانند خطرساز باشند و متأسفانه در صورت بروز حادثه این مردم عزیز ما هستند که باید تاوان آن را پس بدهند. انتظار می‌رود مجموعه‌های مرتبط از جمله شهرداری‌ها، نظام مهندسی و سایر دستگاه‌ها، نظارت دقیق و کاملی در خصوص این ساخت‌و‌سازها انجام دهند. سکوت در برابر این تخلفات ظلم مضاعف به مردم است. شراکت در سرمایه‌گذاری، چشم بستن بر تخلفات ساختمانی برای تأمین درآمد از طریق جریمه متخلفان برای تحقق بودجه مورد نیاز و یا رسیدگی‌نکردن به تخلفات مختلف به دلیل رانت و لابی‌های موجود به هیچ وجه قابل توجیه نیست.
نظارت‌نکردن و یا نظارت ضعیف در اجرای پروژه‌های شهری عاملی است که ایجاد سازه‌های بی‌کیفیت و ناایمن راه تقویت می‌کند و این در حالی است که هزینه‌های جانی و مالی زیادی که در این حوادث به کشور و هموطنان ما تحمیل می‌شود، بسیار زیاد و غیرقابل پذیرش است. می‌طلبد برای جلوگیری از از موارد مشابه همین امروز در خصوص بررسی وضعیت فعلی بسیاری از پروژه‌های شهری اقدام عاجل صورت گرفته، نسبت به ایمن‌سازی و رفع خطر ساختمان‌های دارای مشکل به سرعت عمل شود.
در این رابطه حضور دستگاه‌هایی مانند دستگاه قضا و بازرسی برای نظارت بر عملکرد دستگاه‌های متولی ساخت‌و‌ساز لازم و ضروری است. پروژه‌های زیادی در آینده برای اجرا مطرح خواهند شد، بنابراین داشتن حساسیت نسبت به رعایت ضوابط و مقررات استاندارد می‌تواند از هر فاجعه دیگری جلوگیری کند. یادمان باشد امروز با فروریختن ساختمان متروپل در آبادان هموطنان آبادانی ما عزادار شدند، اما فردا ممکن است این حادثه برای تک تک عزیزان ما اتفاق بیفتد .