معاون معماری و شهرسازی شهرداری همدان:
حتی یک مجوز خارج از ضوابط در بافت تاریخی صادر نشده است
فتحیان‌نسب: هرجایی که میراث فرهنگی محدودیت اعمال کرده، شهرداری هم طبق آن محدودیت‌ها عمل کرده، اما اگر میراث فرهنگی برای محوطه‌ای ضوابط اعلام نکرده، حقوق مالکانه را حفظ کرده‌ایم. دادستان هم به عنوان مدعی‌العموم نه اجازه تخلف به میراث فرهنگی می‌دهد و نه اجازه عدول از قوانین از سوی شهرداری را صادر می‌کند.
*فاطمه کاظمی
*خبرنگار
برخی کارشناسان و فعالان حوزه میراث فرهنگی معتقدند مجوزهای خارج از ضابطه‌ای که شهرداری در بافت تاریخی همدان صادر می‌کند، مهم‌ترین عامل تخریب این بافت است و این ساخت‌وسازها حتی موضوع ثبت جهانی منظر تاریخی شهری هگمتانه تا همدان را هم تهدید می‌کند، اما مدیران شهرداری معتقدند در زمینه پیشبرد پرونده ثبت جهانی و همچنین حفظ بافت تاریخی، بیشترین همکاری را با میراث فرهنگی داشته‌اند و تقصیری متوجه شهرداری نیست.
مجوزها را قبول ندارم
معاون معماری و شهرسازی شهرداری همدان در اعتراض من به تخریب بافت تاریخی توسط شهرداری به‌واسطه صدور مجوزهای بی‌رویه ساخت‌وساز در آن می‌گوید: این موضوع را قبول ندارم؛ چراکه شهرداری برابر مقررات عمل می‌کند و ضوابط میراث فرهنگی درخصوص بافت تاریخی هم کاملا مشخص است.
«امیر فتحیان‌نسب» معتقد است شهرداری با انجام اقداماتی مانند پیاده‌راه‌سازی، جداره‌سازی، ساخت گذر فرهنگی باباطاهر و مرمت‌هایی مانند خانه تاریخی پوستی‌زاده، توجه خود به اهمیت ثبت جهانی منظر تاریخی شهری هگمتانه تا همدان را نشان داده و اتهام نقش‌داشتن شهرداری در تخریب بافت تاریخی، درست نیست. وی توضیح می‌دهد: گردشگری که قرار است در این مسیر جهانی قدم بزند، بافت را زنده می‌خواهد و این زندگی با حضور مردم و جریان زندگی اتفاق می‌افتد. اگر ما حقوق مالکانه ساکنان در بافت تاریخی را البته با حفظ ضوابط میراث فرهنگی، به آن‌ها ندهیم و اجازه ندهیم خانه‌های تاریخی را مرمت کنند و جلوی تخریب خانه‌هایی که ارزش تاریخی ندارند را بگیریم، بعد از مدتی یک بافت متروکه و ویرانه خواهیم داشت. شهرداری همه ضوابط میراث فرهنگی را رعایت می‌کند و در کنار آن برای حقوق مالکانه ارزش قائل است.
پاسخ به شنیده ها
به فتحیان‌نسب می‌گویم کسی منکر حفظ حقوق مالکانه نیست، اما در تمام دنیا افراد ساکن در بافت‌های تاریخی به ارزش این بافت‌ها واقفند و محدودیت‌های زندگی در آن‌ها را هم درک می‌کنند؛ بنابراین این‌که شهرداری همدان در بافت تاریخی که قرار است ثبت جهانی شود، مجوزهای پنج یا حتی هفت طبقه صادر می‌کند، دیگر نمی‌توان نام آن را حفظ حقوق مالکانه بگذارد و عملا کمر به نابودی بافت بسته است، از طرفی شنیده می‌شود بعضی از مجوزها به تاریخ دو سال پیش صادر شده که هنوز ضوابط بافت تاریخی اعلام نشده بود، اما وی معتقد است: کسی که چنین ادعایی دارد، هیچ اطلاعی از ضوابط اداری شهرداری ندارد. از آن‌جایی‌که همه مراحل صدور مجوز ساخت‌وساز الکترونیکی است، هیچ‌کس نمی‌تواند تاریخ صدور مجوز را تغییر دهد.
می‌گویم اما خیلی از مجوزها همان موقع صادر شده و باید باطل شود که معاون معماری و شهرسازی شهرداری همدان پاسخ می‌دهد: خب ما موظف به عمل مطابق ضوابط هستیم. هرجایی که میراث فرهنگی محدودیت اعمال کرده، شهرداری هم طبق آن محدودیت‌ها عمل کرده، اما اگر میراث فرهنگی برای محوطه‌ای ضوابط اعلام نکرده، حقوق مالکانه را حفظ کرده‌ایم. دادستان هم به عنوان مدعی‌العموم نه اجازه تخلف به میراث فرهنگی می‌دهد و نه اجازه عدول از قوانین از سوی شهرداری را صادر می‌کند.
ورطه افراط و تفریط
فتحیان‌نسب معتقد است یکی از چالش‌های اداری در همدان، افتادن در ورطه افراط و تفریط است و توضیح می‌دهد: مطمئن باشید در هر فرایندی، حتی حفظ میراث فرهنگی و بناهای تاریخی به ورطه افراط یا تفریط بیفتیم، ضرر می‌کنیم و ضرر اصلی را همان بناها و بافت تاریخی می‌بیند. مردم قانون و ضوابط را بلدند و با یک جست‌وجوی ساده می‌توانند همه قوانین را جلوی ما بگذارند. این‌که ما شهروندان را بیش از آن‌چه هست، محدود کنیم، شکست می‌خوریم. ما به قانون پایبندیم و دستگاه قضایی بیش از آن چه به شهرداری و چه به میراث فرهنگی اجازه زیاده‌روی نمی‌دهد.
می‌گویم در چهارچوب همین قانونی که شما می‌گوئید هم خیلی‌ها تخلف می‌کنند و می‌سازند و تا شهرداری برسد، ساکن شده‌اند و دیگر کاری از دست کسی برنمی‌آید، اما فتحیان‌نسب می‌گوید: از آن‌جائی که ساکنان این مناطق معمولا قدیمی‌های همدان هستند و به همدان و تاریخ آن عرق دارند، خیلی کم دیده‌ام که بدون مجوز سازه‌ای بسازند و یا به‌دنبال تخریب بافت تاریخی باشند. حالا اگر مورد خاصی هست، گزارش بدهید، پیگیری می‌کنیم. تا به‌حال افزایش ارتفاع نسبت به مجوز نداشته‌ایم و اگر باشد به کمیسیون ماده صد ارجاع داده و حکم تخریب صادر می‌شود.
معاون معماری و شهرسازی شهردار همدان تأکید می‌کند: نه در همدان و نه در هیچ‌کجای کشور ممنوعیتی برای صدور مجوز ساخت‌وساز در بافت تاریخی وجود ندارد، اما ضوابط ارتفاعی و ضوابط سطح اشغال تعیین شده که شهروندان موظف به رعایت آن هستند، حتی میراث فرهنگی هم به‌دنبال مقابله با ساخت‌وسازها نیست و یک بافت زنده می‌خواهد، اما با اطمینان می‌گویم حتی یک مورد مجوز خارج از ضوابط میراث فرهنگی در بافت تاریخی همدان صادر نشده است.
شهرداری پای کار است
می‌گویم شما از شهرداری دفاع می‌کنید، اما کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند یکی از دلایل اصلی تخریب بافت تاریخی همدان، مجوزهای خارج از ضابطه‌ای است که شهرداری صادر می‌کند که فتحیان‌نسب پاسخ می‌دهد: همدان‌نامه یک میزگرد با حضور مسئولان شهرداری، میراث فرهنگی و کارشناسان برگزار کند تا با حضور نماینده دستگاه قضایی درباره این موضوع بحث کنیم و ببینیم چه کسی صادقانه عمل می‌کند؟ ضوابط میراث فرهنگی لازم‌الاجراست و ما هم هیچ‌وقت اجازه نداریم در برابر قانون مقاومت کنیم.
معاون معماری و شهرسازی شهردار همدان معتقد است مهم‌ترین دستگاهی که در روند ثبت جهانی منظر تاریخی شهری هگمتانه تا همدان به میراث فرهنگی کمک می‌کند، شهرداری است و ادامه می‌دهد: بهترین عملکرد را در این زمینه شهرداری داشته است. من حاضرم فهرست پروژه‌هایی که شهرداری در این زمینه اجرا کرده را در اختیار شما قرار دهم و اگر دستگاهی بیشتر از شهرداری کار کرده بود، به کم‌کاری شهرداری اعتراف کنم. اگر یادتان باشد تا چند سال پیش هیچ پروژه مرمتی در بافت تاریخی اجرا نشده بود و حضور اتوبوس‌ها در میدان مرکزی باعث اغتشاشات بصری در این منطقه شده بود، اما حالا میدان مرکزی در حال بازیابی هویت خود است. سایت‌موزه افتتاح شده و جداره‌سازی در حال انجام است. با رایزنی‌های انجام‌شده برنامه‌هایی برای سایت‌موزه در نوروز داریم. مطالعات مرمت بازار تاریخی همدان به اتمام رسیده و سال آینده عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد.