*جعفر ربانی
*سردبیر پیشین مجله رشد معلم
در قرنی که به تازگی پشت سر گذاشتیم، در کشور ما معلمان برجسته‌ای، از جمله در رشته ریاضی به ظهور رسیده‌اند که پاره‌ای از آنان نقشی بی‌بدیل در رشد و ارتقای این علم ایفا کرده‌اند، به طوری که گزاف نیست اگر بگوئیم درخشش دانش‌آموزان ایرانی در المپیاد‌های ریاضی جهانی، ریشه در تلاش‌های آن معلمان دارد، شمار معلمان ریاضی مذکور، به ویژه در نیمه اول قرن به حدی است که چه بسا بتوان برای شناخت آنان پیشنهاد دانشنامه‌ای داد.
نگارنده تاکنون دو تن از معلمان ریاضی برجسته را در نشریه میراث علمی معرفی کرده است: «پرویز شهریاری» و «عبدالحسین مصحفی»، اینک نیز به معرفی «حسین غیور» می‌پردازد که هندسه‌دانی برجسته بود و معلمان و دبیران بسیاری در محضر او بالیده و به عرصه آموزش رسیده‌اند.
حسین غیور در سال ۱۲۹۷شمسی در همدان متولد شد، پدرش حاج شیخ صادق نام داشت و مردی ادیب، عربی‌دان و منشی بود، این ادبیت به فرزندش حسین هم سرایت کرد که در پایان اشاره‌ای به آن خواهیم داشت.
حسین غیور، چنان‌که خود گفته است دوره ابتدایی را در مدرسه شاهپور و نصرت گذراند و صدیق ششم را از مدرسه نصرت گرفت، او از یکی از معلمان خود به نام «فریور» نام می‌برد که در کلاس ششم دبستان نصرت در زمستان سرد یک ساعت قبل از زنگ صبحگاهی بچه‌ها را به مدرسه می‌آورد تا به آن‌ها حساب و هندسه یاد بدهد، بدون این که کسی از او خواسته باشد یا در ازای آن حقوقی دریافت کند.
وی از دو معلم دیگر هم به خوبی نام می‌برد، یکی «مهدی نثری» مدیر دبستان نصرت و معلم عربی دبیرستان پهلوی و دیگری «موسی نثری» احتمالا پدر مهدی نثری که ریاضیدان و نویسنده دانایی بود و کتابی به نام «قوانین نثری در ریاضیات» نوشته بود که در سال ۱۳۱۱ مورد تعریف و توجه «غلامحسین رهنما» معاون دانشمند وزارت معارف قرار گفت.
دبیرستان
غیور دوره دبیرستان را در دو دبیرستان دانش و رضاشاه گذراند، در حالی‌که دانش‌‌آموز این مدرسه‌ها بود، عصرها در دبستان کمال به دانش آموزان ششم ابتدایی حساب و هندسه یاد می‌داد و در مدرسه شرافت به دانش‌آموزان سیکل اول، ریاضی و فیزیک می‌آموخت، در واقع معلمی او از همین جا شروع شد، وی به دلیلی که برای ما روشن نیست دیپلم کامل متوسطه را در تهران به طور داوطلب آزاد گرفت و همان سال (۱۳۲۵) در کنکور دانشسرای عالی شرکت کرد و با رتبه اول در رشته ریاضی پذیرفته شد و دوره لیسانس را آغاز کرد، در این راه از محضر استادانی مانند دکتر «محسن هشترودی» و دکتر «منوچهر وصال» استفاده کرد. دکتر هشترودی خیلی تلاش کرد وی را در تهران نگه دارد تا با استفاده از بورس تحصیلی به خارج اعزام شود و به تحصیلات خود ادامه دهد، اما نتیجه‌ای نگرفت، زیرا سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم بود و دولت ایران از چنان قوت و قدرتی برخوردار نبود که بتواند چنین اقداماتی انجام دهد، غیور ناچار به همدان برگشت و به دبیری دبیرستان‌ها منصوب شد و کار خود را آغاز کرد و مدت چهارده سال (۱۳۲۷-۱۳۴۱) تدریس کرد، تا این‌که استادش دکتر منوچهر وصال که گفتیم به وی علاقه داشت، او را به دانشسرای عالی برای تدریس ریاضی معرفی کرد، شورای دانشسرای عالی پس از بررسی‌های لازم صلاحیت غیور را برای تدریس تائید کرد و بدین ترتیب غیور از همدان به تهران انتقال یافت و معلم دانشسرای عالی شد.
در دانشسرای عالی
غیور ریاضیدان توانایی بود و این توانایی او بیش از هر چیز در هندسه و شاخه‌های مختلف آن متبلور شده بود از این رو در دانشسرا، کلاس‌های حل مسئله و استادی هندسه تحلیلی را به اودادند، می‌دانیم که هندسه تحلیلی، که بنیان‌گذاران آن دکارت و فرما بوده‌اند، شاخه‌ای از ریاضیات است که از ترکیب هندسه و جبر مقدماتی به وجود آمده است، در این رشته شکل‌های هندسی و روابط بین آن‌ها را با مقادیر و معادلات عددی و جبری بیان می‌کنند.
کار مهمی که ظاهرا غیور در کلاس‌های حل مسئله دانشسرا موفق به انجام آن شد، تغییر رویکرد دادن «هم به خودش و هم به دانشجویان » در عبور از حل مسئله به روش بود
حسین غیور تا سال ۱۳۵۸ که بازنشسته شد، کار تدریس و حل مسئله‌های هندسه تحلیلی را در دانشسرای عالی ادامه داد و پس از آن هم به ویژه وقتی در پی وقایع انقلاب فرهنگی، دانشگاه‌ها تعطیل شد و امکان تدریس برایش فراهم نبود، سه سال مداوم در جبر برداری کارکرد و تمام قضایای هندسه را به روش برداری اثبات کرد.
غیور بر آن بود که در جبر برداری به ابداعاتی دست یافته است که سراغ ندارد در کشور دیگری به آن دست یافته باشند. وی آرزو داشت روزی برسد که بتواند این ابداعات را که نتیجه یک عمر پیگیری و کار و کوشش مستمر و مداوم و ممکن است در دنیای مترقی و پیشرفته امروز راهی به دهی باشد در اختیار همگان قرار دهد.
غیور در رشد ریاضی
در سال۱۳۶۴، هنگامی که در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی به پیشنهاد رئیس وقت سازمان، دکتر «غلامعلی حداد عادل» مجله تخصصی رشد ریاضی منتشرشد، از جمله کسانی که به عضویت در هیئت تحریریه دعوت شدند، حسین غیور بود، وی با علاقه این دعوت را پذیرفت و نگارنده در سال‌های اول دهه ۷۰شاهد حضور او در جلسات هیئت تحریریه در دفتر گروه ریاضی سازمان بودم، وی از جمله اعضای فعال مجله بود و ده‌ها مقاله و عمدتا در زمینه هندسه در مجله رشد ریاضی منتشر کرد، برای نمونه پاره‌ای از مقالات او چنین است، تعمیم قضیه مورلی، مکان‌های هندسی، حل مسئله نقشه، درس‌هایی در هندسه، بخش‌های ناهمساز، حل دو مسئله، عدد طلایی و نسبت زیبایی، نگاهی به بعضی مسائل.
ویژگی‌های شخصیتی
شادروان حسین غیور معلمی واقعی بود، سلامت نفس داشت، جز به کار و وظیفه معلمی خود نمی‌اندیشید، اهل کار جمعی بود که نشانه‌اش علاوه بر حضور مستمر در مجله رشد ریاضی عضویت او در گروه فرهنگی خوارزمی، با همکاری کسانی مثل پرویز شهریاری بود. او سال‌ها بدون ادعا کار و تلاش کرد، نقش موثری در آموزش ریاضی، اعم از تالیف کتاب‌های رشته ریاضی دبیرستان‌ها و نیز در هندسه دانشگاهی داشت، او خود را نمی‌دید و از مطرح‌کردن خود ابا داشت، وقتی همکارانش از او خواستند با وی مصاحبه کنند و شرح حال او و خدماتش را در مجله رشد ریاضی منتشر کنند مدت‌ها ابا می‌کرد تا بالاخره می گوید: «وقتی این امر و خواست دوستان به حدی رسید که تصور کردم نپذیرفتن آن حمل بر بی‌اعتنایی به عزیزان می‌شود که به آن‌ها ارادت دارم ناگزیر از قبول آن شدم». احتمالا تنها مصاحبه مکتوبی است که از این معلم ریاضی سخت کوش به جا مانده است.
غیور؛ ریاضیدان شاعر
در ابتدای نوشتار اشاره شد که پدر غیور ادیب و عربی دان و منشی بود، به تأسی از پدر این فرزند در جوانی به شعر مایل شد و دفتری ازشعر برای خود ترتیب داد، اما پدر و برادر بزرگ او (محسن) با شعر گفتن او مخالف بودند. همین امر و البته تعلق خاطر غیور به درس‌های ریاضی و فیزیک سبب شد، خودش هم از شعر فاصله بگیرد و حتی چنان‌که گفته است دفتر شعرش را آتش بزند.
با این حال هنگامی که دبیر دبیرستان‌های همدان شد، برادرش محسن که در تهران می‌زیست، ۳۳قطعه از اشعار حسین را در مجموعه «رویا» چاپ کرد، حسین غیور این مجموعه را به استادش پرفسور هشترودی که ریاضیدان دانشمندی بود تقدیم کرد.
شادروان غیور عمری نسبتا طولانی (۸۶) سال و با برکت را از سر گذراند و سرانجام در آذرماه سال ۱۳۸۳درگذشت.
رحمه الله علیه