رسیدن به سلامت روان با ابزار آموزش

*ضرورت است که با روزگار در سازی

*گفت‌وگو با یک روان‌شناس درباره اهمیت ارتقای مهارت‌های زندگی در شهروندان

*فاطمه کاظمی

*خبرنگار

این‌روزها همه آن‌قدر غمگینیم و چه در زندگی فردی و چه در زندگی اجتماعی آن‌قدر مشکل داریم که صحبت از اهمیت سازگاری با زندگی یک عبارت شعاری به‌شمار می‌رود، اما چه بخواهیم و چه نخواهیم پذیرش اتفاقاتی که قادر به تغییر آن نیستیم، یکی از اصول رسیدن به زندگی متعادل است. این مقوله در زیرمجموعه مهارت‌های زندگی می‌گنجد که آموزش و ارتقای آن‌ها در شهروندان از هر واجبی واجب‌تر به نظر می‌رسد.

دستیابی به زندگی متعادل

یک روان‌شناس و کارشناس اداره‌کل بهزیستی استان همدان با توجه به این نکته که ارتباط بین کاهش آسیب‌های اجتماعی از طریق ارتقای مهارت‌های زندگی در افراد، در عین ساده‌بودن، نیاز به تأمل دارد، می‌گوید: طبق یک اصل روان‌شناسی، دستیابی به زندگی متعادل و رضایت‌بخش یک هدف مهم در زندگی است و نه یک زندگی ایده‌آل و این برای روان‌شناسان و تمام فعالان در حوزه‌های یاورانه بسیار مهم است.

«حجت‌اله حاتمی» تأکید می‌کند: این‌که گاهی برخی به‌دنبال آسیب‌زدن به خود و حتی پایان‌بخشیدن به زندگی خود هستند، ناشی از نبود تعادل در زندگی آن‌هاست؛ کمااین‌که سلامت روان سه مولفه اصلی نگرش مربوط به خود، نگرش مربوط به دیگران و نگرش مربوط به زندگی دارد.

وی ادامه می‌دهد: شاید در دو مولفه اول یعنی نگرش مربوط به خود شامل نقاط قوت و ضعف، هیجان‌ها و آگاهی از همه آن‌چه داریم و نگرش مربوط به دیگران شامل احساس تعلق به گروه و مسئولیت اجتماعی، قدری آگاهی داشته باشیم، اما در مولفه سوم معمولا نگاه ما مبتنی بر مولفه‌های سلامت نیست؛ یعنی نگرش ما به زندگی محدود به چند عامل پیش پا افتاده شده است. در حالی‌که در مباحث مربوط به سلامت روان، با نگرش به زندگی، پذیرش مسئولیت و توانایی اخذ تصمیم مهم‌ترین عامل محسوب می‌شوند و نه نگاه و اهمیت‌دادن به مسائل بیرونی.

اهمیت مسئولیت‌پذیری

حاتمی تشریح می‌کند: روان‌شناسان معتقدند، ما ابتدا به ساکن باید مسئولیت خود را به عنوان شهروند و به عنوان کسی که در محیط اجتماعی زندگی می‌کند، بپذیریم و برای شکل درست آن مسئولیت، وظایفی برای خود تعیین کنیم. این در حالی است که ما خیلی از اتفاقات را به عوامل بیرونی نسبت می‌دهیم، در حالی‌که عوامل درونی مهم‌تر هستند.

این روان‌شناس معتقد است که بهتر است زندگی خود معطوف به خودمان شکل و قالب بدهیم، نه این‌که همه چیز را معطوف به محیط پیرامون کنیم تا به مفهوم تعادل که در بالا از آن صحبت کردیم، برسیم.

چو روزگار نسازد ستیزه نتوان برد

وی با بیان این‌که وقایع و اتفاقات زندگی اجتماعی به دو دسته وقایعی که ما قادر به ایجاد تغییرات در آن‌ها هستیم و وقایعی که نمی‌توانیم در آن‌ها دخالت داشته باشیم، تقسیم می‌شود، توضیح می‌دهد: بهتر این است که بتوانیم این دو مقوله را از هم تفکیک کنیم و تمرکز، انرژی، توان، دارایی و افکارمان را به سمت وقایعی ببریم که به دست ما قابل تغییر است، نه اتفاقاتی که دست ما نیست. در تعریف هوش هم مهم‌ترین تعریف توانایی سازگاری فرد با محیطی است که در آن زندگی می‌کند.

این کارشناس اداره‌کل بهزیستی استان می‌گوید: تلاش مجموعه بهزیستی استان همخوان‌کردن اتفاقات زندگی اجتماعی افراد ساکن در استان همدان است تا بتوانند زندگی خود را به سمت تعادل سوق دهند. این را هم می‌دانیم که خیلی از ما مشکلات زیادی داریم، اما این دلیل نمی‌شود که توانایی‌های خود را کنار بگذاریم. سالم‌سازی محیط اجتماعی و روانی از اهداف سازمان بهزیستی است تا افراد برای برقراری ارتباط سالم با محیط و سازگاری با آن تلاش کنند و این جز با ارتقای مهارت‌های زندگی ممکن نیست.

حاتمی تأکید می‌کند: با ارتقای این مهارت‌ها در افراد، آن‌ها را به سمتی می‌بریم که خود مراقبت می‌شوند و لزوما نیازمند دریافت خدمات بهداشت روانی از محیط پیرامون نیستند.