سرمای شهر دوستداشتنی
*آرمان نوری
همدان شهری در دامنه کوه الوند، شهری سردسیر است. شاید همین سرماست که در عمق دل و جان ساکنان فرورفته و رفتار ساکنان را محافظهکار و شهر را در کرختی فرو برده، البته دلایل مختلفی از معیشت و روانشناسی و چیزهای دیگر در این امر دخیل هستند، اما یکی از این موارد حافظه دیداری شهروندان در برخورد با سطح شهر است. همدان نیاز به شادابی هرچه بیشتر دارد. از مصادیق نشاط میتوان به محیط زیبای بصری اشاره کرد که خود انواع مختلفی را شامل میشود. به چند نمونه اشاره میکنم.
یکم فضای سبز و محیط زیست؛ که در جلوگیری از تخریب بیشتر آن باید کوشا باشیم.
زندهیاد «موسی نثری» در کتاب «تاریخ غیرت» فضای همدان را پراز باغات توصیف میکند که البته طبق تعاریف گذشتگان خالی از حقیقت نبوده. امروزه روز شاهد تخریب باغات گنجنامه، قطع درختان و ساختوساز در باغات هستیم که مایه تأسف است و ضمن جلوگیری از تخریب به ایجاد فضای سبز جدید در سطح شهر باید کمک شود.
دوم بناهای تاریخی که جزو هویت شهر هستند؛ طی سالیان خانههای زیادی تخریب شد مثل سردر مدرسه پهلوی (امام فعلی)، مدرسه ظفر، خانه اقبالیان، خانههای محله کبابیان و بناهایی هم که تخریب نشده، اما به حال خود رها شده تا در طی زمان آوار شود؛ مثل ساختمان بانک کارگشایی، عمارت جنانی و مانند این. این ساختمانها شناسنامه شهر هستند و دیدن آنها به نوعی شکوه را یادآوری میکنند، مسئولان اگر در ترمیم آنها کاری نمیکنند، درست نیست به خاطر رانت و سود مالی در تخریب آن همکاری کنند.
سوم گرافیک محیطی شهر؛ این هنر یکی از زیر شاخههای گرافیک است که دارای تعاریف گستردهای است و به همین دلیل دارای تعریف اختصاصی نیست. تمام عناصر بصری شهری از المانها تا گرافیتیها و مبلمان شهری تا بنرهای تبلیغاتی مربوط به زیباسازی شهررا میتوان زیرمجموعه این شاخه از هنر به حساب آورد. در این زمینه هم همدان خیلی ضعیف عملکرده. طراحی نشانه میدانها و مبلمان بوستانها و همچنین گرافیتی یا نقاشی دیواریها به جز چند مورد همه دمدستی و تکراری است. به همین دلایل کمتر در مخاطب که عموم شهروندان هستند شگفتی ناشی از لذت ایجاد میکنند. چنانچه زندهیاد «هوشنگ سیحون» دست به طراحی آرامگاه بوعلی و باباطاهر نمیزد، ممکن بود امروز هیچ یادی از این دو دانشمند و شاعر در حافظه جمعی عوام نباشد.
البته از حق نباید گذشت کارهایی نکو در این چند سال انجام شده. سنگفرشکردن دو خیابان بوعلی و اکباتان و بلوار ارم و مجسمهها در این دو خیابان، تبدیل حمام محله حاجی و قلعه به سفرخانه تعمیر خانههای محله ساعی میرزاده عشقی و از همه مهمتر تلاش برای ثبت جهانی محوطه تپه هگمتانه که امید است به نتیجه برسد از جمله این اقدامات است. لازم است زیباسازی شهری با قوت بیشتری در تمام محلات اجرا شود تا چهره این شهر سرد سرزنده شود.