*یلدا خاکباز
*تسهیلگر کودکان
خیلی از مفاهیمی که در بزرگسالی در زندگی ما تبدیل به یک رفتار و عادت میشوند و به عبارتی سادهتر نقش میگیرند، مفاهیمی هستند که در کودکی توسط نهاد خانواده، مدرسه و یا جامعه و فرهنگ و از همه مهمتر در این زمانه از مسیر «رسانه» آموزش و نهادینه شده است .
از جمله این مفاهیم میتوان به واژه پسانداز اشاره کرد؛ مفهومی که شاید در نگره نخست، در فرهنگ ما ایرانیان این واژه در دانش اقتصادی بررسی شود. در صورتی که بسط دادن این واژه و الگوی رفتاری نیاز به نگاه موشکافانه دیگر دارد. «پسانداز» کردن برای فردایی که ممکن است ما را در مخاطره اندازد، اگرکه انجامش ندهیم. یکی از مهارتهایی که به ما کمک میکند در بزرگسالی با شرایط بهتری زیست داشته باشیم. به اندازه و درست مصرف کردن و برای فردا نگهداشتن برای آینده شخصی که آن فرآیند را به درستی انجام میدهد، اما در این نوشتار قرار است مفهوم «پسانداز» را در نقش دیگری نگاه کنیم و آن استفاده مطلوب و صحیحتر منابع نه صرفا فقط برای تأمین منافع شخصی بلکه برای تعداد افراد بیشتری که نیاز به آن منابع دارند؛ منابعی که صرفا متعلق به شخص نیست و اجتماع را تحت پوشش قرار میدهد .
پسانداز یا صرفهجویی بخشی از منابعی است که قرار است آگاهانه استفاده نشود تا برای آیندگان به منظور تأمین نیازها ذخیره شود، برای تأمین منابع برای دیگرانی که به جز ما، قرار است از آن امکانات یا منابع برای زندگی بهره ببرند.
گامی که آموختن آن در سنین کودکی و نوجوانی شکل میگیرد. به خودتان لطف کنید و وقتی پای پسانداز یا صرفهجویی به میان میآید مسئولانهتر عمل کنید، هرچند که نقش دولتها و حکومتها را در بهینه استفادهکردن منابع و حفظ آن را نباید فراموش کرد، اما آنچه به شهروند و نقش آن در صرفهجویی و پسانداز آن مرتبط است، پوشیده نیست با توجه به شرایط «اضطراری» کمبود منابع در جهان و به ویژه ایران امروز، شاید بیشتر از هر زمان دیگری نیاز است کودکان یاد بگیرند که منابعی همچون گاز و آب را بهینه استفاده کنند. آموزش این مهارت که صرفهجویی، میتواند بقا را برای همگان بهتر کند از الزامات آموزش است که بیگمان در ابتدا سادهترین رفتارهای ما بزرگسالان، خود میتواند فضای الگوپذیری را هموارتر کند. ضرورت این آموزش در تمامی رفتارهای اجتماعی کمک میکند کودکان و نوجوانان حتی پیشروتر از جامعه بزرگترها، صرفهجویی و پسانداز منابع را درک کنند و به آن عمل کنند. هرچه زودتر این مفهوم اگر آموزش داده شود و در رفتارها نمود پیدا کند. اثرات آن را به مانند « اثر مرکب» در زندگی فردی و اجتماعی آیندگان مشاهده خواهیم کرد.