فرهنگ انسانی یا بی‌فرهنگی ماشینی؟

*آیدا شاکر

*روزنامه‌نگار

در اغلب چهارراه‌ها، صدای بوق ممتد رانندگان به یکدیگر برای حرکت کردن، از سبز شدن چراغ راهنمایی سریع­تر اتفاق می­افتد! دلیل این امر شاید بیش از آن‌که به عجله رانندگان ربط داشته باشد، به فرهنگ رانندگی در شهر مربوط شود.

زندگی در شهر و خیابان­هایی مملو از اتومبیل­های مختلف، مستلزم رعایت فرهنگی است که متاسفانه هنوز هم توسط بسیاری افراد نادیده انگاشته می­شود. بخش مهمی از فرهنگ رانندگی در شهر، قوانین نانوشته‌ای هستند که هرچند سبب حفظ امنیت و آرامش رانندگان و عابران و اهالی شهر می­شوند، اما اغلب به آن توجهی نمی‌شود. حق عبور به رانندگانی که از فرعی وارد خیابان اصلی می­شوند یا عابران پیاده‌ای که می­خواهند از خیابانی شلوغ عبور کنند، صبوری در چهارراه‌ها هنگام سبز شدن چراغ راهنمایی و خودداری از بوق زدن­های ممتد و مانند این، همگی قوانین نانوشته‌ای هستند که شاید رعایت نکردن آن­ها با جریمه پلیس همراه نباشد اما باعث سلب آرامش و حتی امنیت سایر رانندگان و شهروندان می­شود. رعایت این موضوعات همانند رعایت ادب و احترام در تعاملات اجتماعی، نشان‌دهنده سطح فرهنگ افراد و تضمین‌کننده آرامش شهر و شهروندان آن است و به همین سبب از اهمیت زیادی برخوردار است.

رانندگی پرچالش

شهاب جوان ۲۹ ساله همدانی، در این زمینه معتقد است: رانندگی در همدان بسیار پرچالش و دشوار است. خیابان­های شهر نسبت به حجم زیاد خودروها گنجایشی اندک دارند و همین مسئله سبب ترافیک­های شدید خصوصا در ساعات پرتردد می­شود. در ترافیک نیز بسیاری از رانندگان دائما با تعویض لاین حرکت خود سبب بدتر شدن شرایط می­شوند.

وی می­گوید: در این شرایط اگر خودرویی قصد خروج از محل پارک یا ورود به خیابان اصلی را داشته باشد باید مدت­ها با چراغ راهنما و حرکت دست از سایر رانندگان درخواست کند که به او اجازه عبور بدهند و در نهایت نیز یا راننده بافرهنگی این کار راه می­کند یا فرد مجبور می­شود اصطلاحا به زور راه بگیرد تا عبور کند!

شهاب با برشماری چندین نمونه از این موضوعات، می­افزاید: یکی دیگر از مسائلی که در چهارراه‌ها و پشت چراغ راهنمایی سبب ترافیک بیشتر می­شود این است که بسیاری از رانندگان پشت چراغ راهنمایی، در مقابل خروجی سمت راست چهارراه می­ایستند که در حالت معمول باید باز باشد تا رانندگانی که قصد خروج دارند از آن عبور کنند. این کار باعث می­شود راه این رانندگان برای خروج از سمت راست بسته شود و ترافیک پشت چراغ راهنمایی افزایش یابد. این در حالی است که در برخی شهرها مانند اصفهان و تبریز و تهران این موضوعات توسط اغلب رانندگان رعایت می­شود و به صورت فرهنگ جا افتاده است.

نگاه تبعیض آمیز به خانم‌ها

نازنین دانشجوی دانشگاه بوعلی سینای همدان و صاحب یک پراید است. او با اشاره به کار دشوار رانندگان خانم در ترددهای شهری بیان می­کند: متاسفانه نگاه بسیاری از افراد به رانندگی خانم­ها تبعیض آمیز است. همین موضوع باعث می­شود کار ما در رانندگی خصوصا در ساعات شلوغ خیلی سخت­تر باشد.

این دانشجو در توضیح سخنانش می­گوید: برخی از رانندگان با پیش­فرض این‌که خانم­ها نمی­توانند درست رانندگی کنند با ما برخورد می­کنند. مثلا در محل دوربرگردان­ها رانندگان پشت سر با بوق‌های متعدد سبب به هم زدن آرامش ما می­شوند و صبر و تحمل کمتری در برابر رانندگان خانم­ نشان می­دهند. حتی در تصادفات نیز بسیاری افراد بدون آن‌که از اتفاق با خبر باشند حق را به رانندگان آقا می­دهند. این مسائل سبب کم شدن اعتماد به نفس خانم­ها در رانندگی نیز می­شود و خواه ناخواه اجازه رشد و پیشرفت در رانندگی را از بانوان می­گیرد.

بی‌توجهی به قانون

مریم مربی تعلیم رانندگی یکی از آموزشگاه های رانندگی شهر همدان، ضمن تاکید بر اهمیت رعایت قوانین رانندگی اظهار می­کند: گذشته از اهمیت رعایت قوانین و مقررات راهنمایی رانندگی که در کلاس­ها آموزش داده می­شوند، قوانین بسیاری هستند که از فرهنگ رانندگی نشات می­گیرند اما چون شامل قانون نشده و رعایت نکردنشان جریمه ای در پی ندارد، اغلب به آن­ها بی توجهی می­کنند و این معضل بزرگی در تردد شهری است.

وی در ادامه می­گوید: متاسفانه بسیاری از رانندگان حتی به ماشین­های تحت تعلیم نیز توجهی نشان نمی­دهند و با بوق زدن و حتی سبقت­های ناگهانی مشکل آفرینی می­کنند. از آن‌جایی که این افراد تحت تعلیم هستند ممکن است اشتباهات جزئی داشته باشند که ما به عنوان مربی بلافاصله آن­ها را اصلاح می­کنیم و اجازه بروز خطر را نمی­دهیم اما بسیاری از رانندگان در برابر خودروهای تحت تعلیم عجول و کم حوصله هستند خصوصا اگر تعلیم گیرندگان خانم باشند. این موضوع باعث برهم خوردن آرامش افراد تحت تعلیم می­شود و آموزش را دشوار کرده و درصد خطا را نیز بیشتر می­کند به همین دلیل من همواره به شاگردانم مخصوصا شاگردان خانم، تاکید می­کنم که به بوق­ها و اعتراض­های بی­مورد برخی رانندگان بی­توجه باشند تا دچار اشتباه در رانندگی نشوند.

بهبود فرهنگ رانندگی

سرهنگ علی فکری رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان همدان با اشاره به فرهنگ رانندگی در شهر همدان بیان می­کند: فرهنگ رانندگی و رعایت قوانین عبور و مرور  در همدان از شرایط مناسبی برخوردار است و هدف ما نیز همواره مطلوب‌تر ساختن آن بوده است تا با کاهش تخلفات و تصادفات سبب ایجاد امنیت شویم و از آن‌جایی که در سال­های اخیر نسبت به گذشته شاهد کاهش میزان تصادفات شهری هستیم نشان می­دهد فرهنگ رانندگی نیز رو به بهبود بوده است. برای مثال بستن کمربند ایمنی و حرکت در بین خطوط در سال­های اخیر با پیشرفت قابل ملاحظه ای همراه بوده است.

وی می­افزاید: البته به هرحال درصد اندکی از افراد هستند که قانون گریزند و ما با اعمال قانون و راه‌های مختلف دیگر با آن­ها برخورد می­کنیم. متاسفانه این افراد در حوزه رانندگی شهری تحمل و حوصله کمتری دارند و با عجله و شتاب زدگی و تخلف از قوانین راهنمایی رانندگی سبب بروز حادثه و تصادفات نیز می­شوند هرچند تعداد این افراد خیلی کم است اما ما در تلاش هستیم که فرهنگ رانندگی را در این افراد نیز گسترش دهیم تا وضعیت رانندگی شهرمان مطلوب­تر شود.

بانوان فرهنگ یار ترافیک

رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان همدان در خصوص اقدامات این ارگان در راستای رشد فرهنگ رانندگی اظهار می­کند: از جمله این اقدامات، برگزاری کلاس­های آموزشی فرهنگ رانندگی برای افرادی است که به تازگی گواهینامه دریافت می­کنند. همچنین در سال جاری مبحث «بانوان فرهنگ یار ترافیک» را پیگیری کردیم که طی آن تعداد نزدیک به صد تا هزار نفر خانم شاغل یا خانه دار به عنوان فرهنگ یار برگزیده شده‌اند که این افراد وظیفه آموزش «فرهنگ صحیح رانندگی» به اعضای خانواده خود را برعهده دارند تا آموزش و فرهنگ‌سازی در این خصوص را از سطح خانواده‌ها آغاز کنیم. علاوه بر این، آموزش‌هایی در فضای مجازی برای علاقه‌مندان ارائه می­شود که به ارتقای سطح فرهنگ رانندگی کمک می­کند. در کنار این آموزش­ها، با کنترل شدید رفت آمدهای شهری توسط دوربین­ها، با تخلفاتی که شایع هستند و جان افراد را نیز به خطر می‌اندازند به طور جدی برخورد می­کنیم به این امید که این اقدامات سبب رشد بیشتر فرهنگ رانندگی شهر شود.

سرهنگ فکری در انتها تاکید می­کند: برای رعایت قوانین و مقررات و فرهنگ رانندگی نباید نگاهمان تنها به پلیس و نهاد قانون گذار باشد، «خانواده» بهترین فضا برای برای ارتقای فرهنگ در تمامی زمینه ها، خصوصا در راستای رشد فرهنگ رانندگی است به همین دلیل والدین نقش بسیار مهمی در آموزش این موضوعات به فرزندان خود که آینده‌سازان جامعه هستند، ایفا می­کنند.