*مهرداد نهاوندچی
*دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی محیط زیست
از جمله فلزات سنگینی که وجود آن‌ها در محیط زیست خطرناک است و اثرات سو زیادی بر موجودات زنده دارد، «آرسنیک» است که سمیت آن بسیار بالا بوده و حتی در غلظت‌های بسیار پائین نیز می‌تواند سلامتی انسان را به خطر اندازد. مصرف آب آشامیدنی حاوی آرسنیک قادر است در درازمدت باعث بروز انواع ضایعات پوستی، فشار خون بالا، سرطان پوست و نهایتا سرطان‌های داخلی شود. از جمله منابع که منجر به افزایش مقدار آرسنیک در آب می‌شود، می‌توان به عبور آب از بسترهای خاکی حاوی آرسنیک، علف‌کش‌ها، آفت‌کش‌ها و همچنین آب‌های شور حاصل از حفر چاه‌های نفت و گاز اشاره کرد. وجود مقدار زیاد آرسنیک در آب در بروز بیماری‌هایی از قبیل سرطان پوست، کلیه، مثانه و ریه بسیار موثر است.
تکنولوژی‌های حذف آرسنیک شامل گزینه‌های جذب سطحی، تعویض یونی، ترسیب شیمیایی، فیلتراسیون فرایندهای شیمیایی و اسمز معکوس است. نتایج پژوهش‌های دکتر «عبدالحسین پری زنگنه» و دکتر «عباسعلی زمانی»، دانشیار و استادیار دانشگاه زنجان، از آب حوضه آبریز تالوار که در اولین همایش آب، انسان و زمین در اصفهان منتشر شد، نشان داده است که میزان آرسنیک آب این محدوده به دلیل فعالیت‌های هیدروترمالی در ارتباط با ولکانیسم جوان منطقه (بخارهای ناشی از ماگمای زیرین)، بین ۱۰ الی ۱۴ برابر حد مجاز است.
این موضوع در حالی است که پس از نوشتن یک یادداشت در نشریه همدان‌نامه، شماره ۱۱۱، مبنی بر بالابودن میزان آرسنیک تالوار، از سوی کارشناسان استانداری به نشریه پیغام داده شد که کارشناس شما بی‌سواد است! لازم دیدم توضیح دهم، این یادداشت مبتنی بر چند پژوهش معتبر از جمله پژوهش دانشگاه زنجان و مُهر تایید دکتر «هوشنگ قمرنیا» استاد تمام، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه بر این موضوع بوده است. قمرنیا، تالوار را سدی بی‌خاصیت و ویرانگر در استان کردستان نامیده است. «احمدحسین فلاحی» یکی از نمایندگان همدان در مجلس شورای اسلامینیز بارها بر بالابودن میزان آرسنیک تالوار تائید داشته است. کانون وکلای دادگستری استان همدان با پیوست پژوهش‌ها و مقالات علمی، در نامه‌ای به دادستان دادسرای عمومی و انقلاب همدان، درخواست بررسی و تحقیق و تهیه گزارش مستند بر صحت و سقم وضعیت آب تالوار (مبنی به آلوده بودن به آرسنیک) و نیز برخورد قضائی با مسئولین به جهت قصور و ترک فعل داشته‌اند. منتظر پاسخ صریح مسئولان استانداری و شرکت آب منطقه‌ای همدان و انتشار آخرین پژوهش‌ها در این خصوص، روش تصفیه‌های پیش‌بینی شده برای آرسنیک و زمان‌بندی دقیق اجرای این پروژه می‌مانیم. به امید حل سریع مشکل آب همدان به شکل پایدار!
در پایان خاطر نشان می‌کند، مردم همدان بیش از ده روز است که در تأمین آب شرب دچار مشکل هستند و با قطعی‌های متناوب ۲۰ ساعته و بیشتر مواجه شده‌اند؛ هم اکنون، پروژه پرحاشیه انتقال آب سد تالوار با صرف ۱۴۰۰ میلیارد در یک قدمی همدان است.
منابع:
۱- تیموری، رضا، (۱۳۹۵)، مقایسه عملکردی تکنولوژی های ایمن در حذف آرسنیک از آب، هشتمین سمینار ملی شیمی و محیط زیست ایران.
۲- ربیعی مصباح، عظیم و همکاران، (۱۳۹۳)، اندازه‌گیری غلظت آرسنیک در آب رودخانه تلوار – استان کردستان همایش ملی آب، انسان و زمین.
۳- مسافری محمد و مصداقی‌نیا علیرضا، (۱۳۸۴)، حذف آرسنیک از آب آشامیدنی با استفاده از آلومینای فعال اصلاح شده، نشریه آب و فاضلاب، دوره ۱۶ , شماره ۳ (مسلسل ۵۵) ؛ از صفحه ۲ تا صفحه ۱۴.