*مهرداد نهاوندچی
*کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست
- نیاز به آسفالت با کیفیت
با توجه به این‌که کلانشهر همدان به عنوان یکی از شهرهای شاخص کشور با گسترش توسعه شهری و توسعه‌یافتگی مواجه است، از اینرو با افزایش گسترش، نیاز به میزان آسفالت برای گذرگاههای شهری نیز رو به فزونی است و این مهم به دلایل متعددی از جمله پایین بودن کیفیت و عمر آسفالت معابر، همواره از بیشترین درخواستهای شهروندان بوده و هست. اما باید توجه داشت، کیفیت آسفالت معابر مهم‌تر از کمیت آن است. این‌که چه حجم آسفالت در معابر ریخته میشود، در مقابل اهمیت توجه به کیفیت آن در درجه دوم اولویت است و باید به افزایش کیفیت آسفالت بیش از پیش توجه شود. برای افزایش بازدهی باید به کیفیت توجه شود تا عمر آسفالت را افزایش یابد و از هدر رفت بودجه جلوگیری شود. معابر خاکی که نیاز به آسفالت دارند در اولویت روکش و یا ترمیم آسفالت قرار گیرند و برای این منظور مشاوران شهرداری باید به بررسی اولویت‌ها بپردازند و در جلسات کارشناسی مناطق، برنامه ریزی و وارد فاز اجرا شود.
شهرداری همدان باید با اولویت استفاده حداکثری از منابع مالی تخصیص یافته در بودجه برای زیرسازی، آسفالت، ترمیم و روکش آسفالت و حل معضلات منجر به تخریب آسفالت معابر باشد. کارشناسان واحد عمران و مشاوران کنترل کیفیت نیز بر اجرای آسفالت نظارت دقیق و مستمر داشته باشند و به صورت مستمر به بررسی کیفی آسفالت بپردازند تا در صورت بروز هرگونه مشکل و افت کیفی، بلافاصله رفع شود. همچنین پیشنهاد میشود، تلاش شود تا با جلوگیری از حفاری‌های بیجا و مدیریت حفاری‌های اجتناب‌ناپذیر، از تخریب آسفالت خیابان‌ها و معابر عمومی جلوگیری شود.
- تفاوت نیاز در مناطق چهارگانه
یکی از چالشهای مدیریت شهری در همدان آن است که بافت عمرانی و فرهنگی، مناطقه چهارگانه تفاوتی بسیاری باهم دارند. از این رو در نیازهای مردم این مناطق نیز بسی تفاوت وجود دارد. نیازسنجی و لزوم توجه به نیازهای اختصاصی هر منطقه میتواند اولویت‌بندی، بودجه‌بندی، برنامهریزی و مدیریت شهری همدان را تسهیل کند. به طور مثال با بررسیهای میدانی مشخص شود نیازهای فرهنگی و آموزش شهروندی شهروندان و همچنین مباحث عمرانی محترم نواحی چهارگانه و مناطق دوازدگانه چیست؟ نگاه محله‌محور و تشکیل شورای محلات نیز میتواند این امر را با مشارکتهای مردمی، بهبود بخشد. به نقل از یکی از مدیران شهرداری همدان، این چالش در برخی مناطق وجود دارد که شهروندان برخی از مناطق آسفالت را نیاز اصلی میدانند و حتی آن را مقدم بر مباحث دیگر از جمله موضوعات فرهنگی به شمار میآورند.
- آسفالت، محرومیت میزداید و فرهنگ میآورد؟
چندی پیش شهرداری همدان با پخش کلیپی از مراسم افتتاحیه یکی از پروژههای آسفالت ریزی در منطقه چهار شهرداری همدان، این پروژه را در زمره امور محرومیت‌زدایی نام برد. در این‌که انجام چنین اقداماتی قابل دفاع و قابل ستایش است، جای بحثی نیست. اما سوال این‌جاست: آیا آسفالت به خودی خود، باعث رفع محرومیت و بهبود وضعیت فرهنگی و یا محیط زیستی هم میشود؟ هرچند در سالهای اخیر رویکرد شهرداری همدان، رویکردی تماما عمرانی و پروژهای است اما به عقیده بسیاری از کارشناسان، فرهنگ مهم‌تر از عمران و کالبد شهر است و اگر در حوزه فرهنگ سرمایه‌گذاری و هزینه کنیم بسیاری از هزینه‌های مدیریت شهری کاهش پیدا می‌کند. امید است شهرداری همدان در مناطق چهارگانه همگام با پروژههای عمرانی از جمله آسفالت ریزی، به مقوله فرهنگ و آموزشهای شهروندی (به ویژه در مقوله محیط زیست) نیز با نگاهی عادلانه توجه ویژه داشته باشد. به نظر میرسد آسفالت برای محرومیت زدائی شرط لازم است اما کافی نیست. زیرساختهای فرهنگی و عمرانی به مثابه دو بال هستند که تعادل در اجرای عادلانه هر دوی آن، پیشبرد شهر را تضمین خواهد کرد.
- محیط زیست اولویت چندم است؟
در شمارههای پیشین نیز از منظرهای مختلف در باب محیط زیست گفتهایم. در این‌که آسفالت از نیازهای اولیه و اساسی شهروندان است و کمیت و کیفیت و دوام آن در تمام مناطق شهروندی، موجب رضایتمندی هر چه بیشتر شهروندان میشود، تردیدی وجود ندارد. اما در کنار مباحث عمران، آیا محیط زیست و نگاه حفاظتی به آن، در شهرداری همدان، جایگاه و موضوعیتی دارد؟ فرهنگ و به خصوص فرهنگ حفظ محیط زیستی و نگاه حفاظتی در محدوده شهری همدان، اولویت چندم است؟
- آسفالت مهم‌تر است یا محیط زیست؟
چند روزی است که هوای شهر همدان در وضعیت آلودهای قرار گرفته است که این امر میتواند همه‌گیری کرونا را تشدید کند و از همینرو، از آن‌جایی که نیروگاه مفتح فاصله زیادی با شهر همدان دارد و در شهر همدان نیز مازوت سوزی هم وجود ندارد، شهرداری و ناوگان حمل و نقل عمومی شهری، به عنوان یکی از مسببان و متهمان اصلی این نوع از آلودگی نام برده میشوند. آلودگی خاک، آب و فاضلاب، بلند مرتبه‌سازی در مسیر کریدورهای هوایی شهر، وضعیت بد شیرابه زباله، مدیریت پسماند، تفکیک پسماند و پدیده زشت زباله‌گردی هنوز مسائل حل نشده برخی از مناطق و محلات شهر هستند. ساماندهی رودخانهها، مسیلها و قنوات هنوز به درستی مدیریت نشدهاند. حیوانات بی‌سرپرست در سطح شهر همچنان بدون متولی هستند، گاه و بیگاه کشته شده و داد فعالان حقوق حیوانات را درآورده است و اینها تنها بخشی از معضلات محیط زیستی شهر همدان هستند. از سویی نبود یا میزان بسیار کم سرفصلهای آموزش محیط زیست در سرفصل آموزش شهروندی و فرهنگسراهای سطح شهر و نبود نگاهی محیط زیستی در مدیران شهری به ذوق میزند. بنابراین به نظر میرسد شورای شهر همدان و شهرداری باید نگاه محیط زیستی را با اولویت بهتری مورد بازبینی قرار دهند تا کیفیت شهری بالاتری را از کهن شهر همدان، شهر سبز جهان اسلام و شهر پایلوت گردشگری کشور شاهد باشیم. سوال پایانی این است: نگاه صرفا عمرانی و پروژهای، آسفالت کردن و برج سازی و قطار شهری سازی و مانند این همدان را جذاب‌تر میکنند؟ یا نگاهی عمرانی توام با حفظ آب و هوا، الوند و بافت تاریخی و ارتقای فرهنگی آن؟