*پریا قاسمی
*کارشناس
خودکشی تلاشی آگاهانه به منظور خاتمه‌دادن به زندگی شخص توسط خودش است که ممکن است این تلاش به اقدام تبدیل شود یا فقط به شکل احساس در فرد باقی بماند. بحران خودکشی معمولا توسط یک تجربه آسیب‌زا و یا مجموعه‌ای از تجارب که احساس ارزشمندی شخص را پایمال می‌کند، ایجاد می‌شود. در واقع خودکشی آسیب‌رساندن به خود است که این تعریف سه شکل مختلف این پدیده را مطرح می‌کند :۱- خودکشی به اتمام رسیده: به معنی علل موفق که منجر به مرگ فرد می‌شود۲- اقدام به خودکشی: به عملی ناقص گفته می‌شود که به مرگ منجر نمی‌شود و ۳- افکار و تمایلات خودکشی: فکر یا تمایل خودکشی است که در ذهن فرد وجود دارد، اما به مرحله عمل درنیامده است.
با نگاهی به هر سه مرحله و تعاریف ذکر شده در می‌یابیم مهم‌ترین زمینه بروز رفتارهای مربوط به خودکشی عوامل شناختی و روانی فرد است که نشانه‌های فردی و روانی علامت خودکشی هستند نه علت آن. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تقریبا دوسوم کسانی که خودکشی می‌کنند قبلا قصد خود را با دیگران در میان گذاشته و آن‌ها را به انجام آن تهدید می‌کنند و این باور بسیار غلطی است که وقتی فردی حرف خودکشی را می‌زند، به آن عمل نمی‌کند. به گفته متخصصین حوزه بهداشت روان: «همیشه حرف بیمار را جدی بگیرید». بنابراین منطقی به نظر می‌رسد که بدانیم یکی از راه‌های موفق پیشگیری از خودکشی توجه به ابراز این فکر از طریق دیگران و کمک به حل مشکل آنان از طریق راهنمایی و مراجعه به روانپزشکان و روان‌شناسان متخصص این حوزه است.
سازمان بهزیستی در این زمینه خدمات قابل توجه و شایانی از قبیل ارائه خدمات حضوری از طریق ۳۳ مرکز مشاوره فعال عمومی و تخصصی در سطح استان، مشاوره تلفنی از طریق خطوط ۱۴۸۰ و خط ملی اعتیاد ۰۹۶۲۸ و همچنین خط۱۲۳ اورژانس اجتماعی که در موارد بروز بحران هایی هم چون کودک‌آزاری، همسرآزاری ، خودکشی و مانند این ارائه می‌کند. از آن‌جا که بروز آمار ۳ در ۱۰۰ هزار نفری موارد خودکشی در جامعه به عنوان محدوده استاندارد در نظر گرفته می‌شود و با بررسی آمارهای به‌دست‌آمده و اطلاعات احصاشده از اطلس خودکشی تدوین‌شده توسط اداره بهزیستی و افزایش موارد منجر به خودکشی در استان همدان، پس از تصویب سند استانی با محوریت معاونت سیاسی امنیتی استانداری همدان از طریق همکاری کلیه ارگا‌ن‌های همکار، برنامه جامع پیشگیری از خودکشی در ۵۰ محله و با افزایش ده برابری پوشش انجام در حال انجام است.
سطوح مختلف اجرای برنامه شامل غربال افراد محلی و با پوشش حداکثری در محلات با خطر بالاتر، ارجاع افراد پرخطر شناسایی‌شده در مرحله غربال به مراکز مشاوره ذیربط، برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی ویژه افراد پرخطر شناسایی شده و خانواده‌های آن‌ها در محلات آسیب‌خیز، آگاه‌سازی عموم مردم محله از طریق برگزاری همایش‌های شهرستانی، تولید محتوای آموزشی، دیوارنویسی و مانند این در حال انجام است. با امید به این‌که با همکاری همه ادارات و عموم مردم محلی و نگاه اجتماع محور به موضوع پیشگیری از خودکشی شاهد کاهش آمارهای نگران‌کننده در استان همدان باشیم.