مدیریت آب در همدان فراموش شده است
*حسین زندی
*سردبیر
موضوع آب همدان یکی از چالشیترین مسائل روز است. اگرچه این چالش، چند دهه سابقه دارد، اما خشکسالی باعث شده نمود عینی بیشتری در سال جاری داشته باشد و مردم و مسئولان همزمان این مشکل را بیش از گذشته لمس کنند. مسئولان استانی کمبود آب را به خشکسالی و مصرف بیرویه شهروندان پیوند میدهند -که بخشی از علتهای این مشکل است- اما اصلیترین دلیل، یعنی مدیریت آب را نادیده میگیرند و تلاش میکنند، این مشکل را به بدترین روش، یعنی انتقال آب از نقاط دیگر به همدان حل کنند. در حالی که اگر مدیریت درستی بر حوزه آب حاکم بود، بخش بزرگی از این مشکلها به بار نمیآمد. کوهستان الوند به عنوان اصلیترین ذخیرهگاه آب شهر همدان هزاران سال است، به مانند مادری بخشنده، آب مصرفی ساکنان منطقه را تامین کرده و مازاد آب را نیز به دشتهای پایین دست سرازیر کرده است.
در واقع قرنهای پیدرپی، یخچالها قناتها، رودخانهها و آب بندهای دامنه الوند، مشکل آب شهروندان همدان را حل کرده بودند، اما امروز نه تنها آب همدان از این راهها تامین نمیشود، بلکه مسئولان شهر برای حل مشکل، دست به دامن مناطق دیگر از جمله بهار، زنجان، کردستان، نهاوند و وبه تازگی نیز کبودراهنگ شدهاند. آنان تلاش کردهاند آب را از این مناطق برای زیست مردم شهر همدان تامین کنند که در بسیاری موارد نیز ناموفق بودهاند.
ممکن است گفته شود جمعیت شهر چند برابر شده که درست است اما این ذخیرهگاه میتوانست بخش بزرگی از آب مصرفی ساکنان شهر را تامین کند.
همانطور که گفته شد، نهتنها تلاشی برای حفظ و مدیریت آبهای سطحی و زیرزمینی نشده بلکه با نابخردی، شریانهای تامین آب شهر نابود شده است؛ تخریب و کور کردن قناتها، رها کردن فاضلاب در رودخانهها اصلی شهر، تعدد چاههای عمیق و کشت محصولات پرآببر در شهرستان، نابودی باغها و درختان و در نهایت انتقال آب حاصل از تصفیه فاضلاب به نیروگاه مفتح و بخار کردن آن، از اصلیترین عوامل کمبود آب در همدان است. البته صرفهجویی نکردن شهروندان و خشکسالی را نیز باید به آن افزود.
هنوز دیر نیست و احیای قناتها، جدا کردن مسیر فاضلاب از رودخانهها میتواند بخشی از مشکلات را حل کند.