*نصرالله پزشکی
*فعال حقوق کودکان
کودکان با نیازهای ویژه کودکانی هستند که به علت اختلالات مادرزادی یا اکتسابی جسمی یا روانی و یا محرومیت‌های خانوادگی و اجتماعی نیاز به اقدامات و تدابیر ویژه‌ای برای آموزش و توانمندی دارند. کودکان با معلولیت‌های جسمی و ذهنی نیز کودکان مناطق محروم و حاشیه از مهم‌ترین گروه‌های این کودکان هستند. پژوهش‌های علمی بسیاری نشان داده است که بازی و فعالیت در فضای باز و به ویژه در محیط‌های سرسبز اثرات بسیار عمیق در بهبودی جسمی وروانی این کودکان دارد. اگرچه به طور کلی توصیه می‌شود که این کودکان در فضاهای عمومی با سایرکودکان به بازی بپردازند اما در عین حال آن‌ها نیاز به فضاهای خاصی با کودکان مشابه خود دارند که علاوه بر اثرات فردی در واقع یک نوع گروه درمانی برای افزایش اعتماد به نفس و توانمندی روانی آن‌ها نیز است.
شاید مهم‌ترین بند دستورالعمل یونیسف مورد تائید کمیته‌های کشوری شهر دوستدار کودک «بودن یک شهروند برابر با دسترسی به همه امکانات صرف نظر از نژاد، مذهب، جنسیت، درآمد یا ناتوانی» باشد. سایر بندها عبارتند از: مشارکت و تأثیر در تصمیمات شهر و ابراز نظر در مورد شهر دلخواه خودشان، مشارکت در زندگی خانوادگی، محلی و اجتماع، بهره‌مندی از امکانات اساسی مانند مراقبت‌های بهداشتی و آموزشی، نوشیدن آب سالم و دسترسی به پاکیزگی مناسب، محافظت از استثمار، خشونت و کودک آزاری عبور و مرور تنها و ایمن از خیابان‌ها، امکان دیدار و بازی با دوستان، داشتن فضای سبز برای حیوانات و گیاهان، زندگی در محیط بدون آلودگی، شرکت در مراسم فرهنگی و اجتماعی.
با قرار گرفتن همدان در شهرهای آزمایشی برای گرفتن نشان شهر دوستدار کودک موضوع پرداختن به مناسب‌سازی بازی‌ها و فضاهای ویژه این کودکان به طور جدی‌تر در دستور کار شورای اجرایی و کارگروه شهر دوستدار کودک قرار گرفت.
با وجود بهره‌گیری از متخصصین توانمند، علاقه‌مند و متعهد به انجام کار داوطلبانه در کارگروه شهر دوستدار کودک و پیگیری جدی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری و مدیریت سازمان فرهنگی و شهردار منطقه دو شهرداری هنوزهیچ اقدامی فراتر از برگزاری جلسات و بازدیدهای متعدد دراین زمینه انجام نشده است. قصه پرغصه اختصاص باغ سبز برای کودکان با نیازهای ویژه و وضعیت فضاهای سبز و بازی در مناطق محروم و حاشیه را در شماره‌های قبلی روایت کردیم.
به‌رغم طراحی کامل و کارشناسانه بوستان مهارت و خلاقیت در بلوار ارم با مخالفت شهردار وقت منطقه یک و جایگزینی آن با طرح نامعلوم و غیرقابل اجرای بالن سواری!! محل این بوستان به حاشیه سد اکباتان منتقل شد که تقریبا برای این کودکان غیرقابل دسترسی است. هیچ‌کدام از بوستان‌های شهر وسائل بازی برای آن‌ها ندارند. بیشتر مراکز خرید حتی آن‌هایی که در سال‌های اخیر ساخته شده‌اند و دارای فروشگاه‌های اسباب بازی و لباس کودک هستند، راه‌های مناسب عبور در ورودی یا بین واحدها و طبقات حتی برای کودکان و حتی بزرگسالان توان‌یاب ندارند. پیاده‌روسازی‌های وسیع با بلوک‌های بتونی با وجود این‌که موجب تقدیر و تشکر خودجوش؟؟!! اهالی و نصب بنر و عکس شهردار وقت منطقه یک شد اما به استثنا مسیر گاه ناقص ویژه نابینایان مناسب عبور صندلی چرخ‌دار و سایر وسائل توان‌بخشی نیست.
مجموع این مسائل و متوقف‌شدن طرح‌ها در سطح اجرایی موجب دلسردی و خروج تدریجی نیروهای متخصص مردمی در زمینه‌های مختلف از کارگروه شهر دوستدار کودک و ابترماندن بیشتر برنامه‌های ویژه این کودکان شده است. در مجموع به نظر می‌رسد عملکرد شهر همدان در این زمینه زیر صفر باشد چراکه نه تنها طرح‌های نوگرایانه‌ای اجرا نشده است بلکه اقدامات روزمره بسیار ساده مانند مناسب سازی معابر و مراکز عمومی با کوتاهی نهادهای نظارتی از وضعیت مناسب، نه ایده‌آل، بسیار دور است.