*نصرالله پزشکی
*فعال کودکان
این نوشته مروری دارد بر آن‌چه در رابطه با موضوع شهر دوستدار کودک در همدان گذشته است و وضعیت فعلی و چشم‌انداز آن به ویژه در یک سال اخیر و پس از انتخابات شورای ششم و مدیریت جدید شهری. از نظر یونیسف شهر دوستدار کودک باید متعهد باشد به مشارکت و تأثیر کودکان در تصمیمات شهر، ابراز نظر آن‌ها در مورد شهر دلخواه خودشان، مشارکت در زندگی خانوادگی، محلی و اجتماع، بهره‌مندی از امکانات اساسی مانند مراقبت‌های بهداشتی و آموزشی، نوشیدن آب سالم و دسترسی به پاکیزگی مناسب، محافظت از استثمار، خشونت و کودک‌آزاری، تأمین عبور و مرور تنها و ایمن از خیابان‌ها و امکان دیدار و بازی با دوستان، داشتن فضای سبز برای حیوانات و گیاهان، زندگی در محیط بدون آلودگی، شرکت در مراسم فرهنگی و اجتماعی و بودن یک شهروند برابر با دسترسی به همه امکانات صرف نظر از نژاد، مذهب، جنسیت، درآمد یا ناتوانی.
حدود یک دهه است که طرح شهر دوستدار کودک به طور جدی در سطح کشور مطرح و اداره ویژه آن در وزارت کشور تشکیل شده است. در همدان از سال ۹۶ در انتخابات شورای پنجم این موضوع مطرح و بعدها با پیگیری کمیسیون فرهنگی شورای شهر از تابستان ۹۷ کارگروه شهر دوستدار کودک در مرکز مطالعات شورای شهر تشکیل و کار مطالعه و کارشناسی در این زمینه با مشارکت قسمت های مختلف شهرداری، سازمان‌های غیردولتی دوستدار کودک، گروه‌های علمی دانشگاه و سازمان‌های مسئول کودکان مانند آموزش‌و‌پرورش، بهزیستی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان شروع شد و اداره، دبیرخانه و شورای اجرایی شهر دوستدار کودک در معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تشکیل شد.
از برنامه‌های مهمی که با همکاری موثر تشکل‌های دوستدار کودک طراحی و پیگیری شد، می‌توان به برنامه‌های تفریحی گذرمحله، تشکیل شورای کودکان محله و شهر، ساخت بوستان مهارت و خلاقیت، باغ بازی‌درمانی برای کودکان با نیازهای ویژه، ساخت اتاق مادر و کودک، ساخت خانه‌های بازی خلاق برای کودکان اشاره کرد. متأسفانه پس از اجرای چند برنامه گذرمحله و یکی، دو جلسه مقدماتی شورای محله و مقدمات ساخت بوستان مهارت و خلاقیت، آن هم نه در محل پیش‌بینی شده قبلی بلکه در مکانی نسبتا دور و غیر قابل دسترس برای کودکان مناطق کم‌برخوردار، کلیه اقدامات اجرایی و جلسات سیاست‌گذاری کارگروه و شورای اجرایی غیرفعال و مسکوت مانده است. اگرچه همه‌گیری کرونا و تغییر سیاست‌های کلی وزارت کشور و شهرداری‌ها در این زمینه موثر است، اما بی‌تفاوتی عمیق شورای شهر و شهرداری همدان نسبت به وضعیت کودکان را باید فراتر از این عوامل دید و ارزیابی کرد. این در حالی است که می‌دانیم هر لحظه از زندگی امروز کودکان برای آینده شخصی و اجتماع حیاتی است و رشد مناسب آن‌ها یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار است و شورا و مدیریت شهری باید به کودکان نگاهی متفاوت داشته باشند و برای طرح‌های ویژه کودکان اولویت ویژه قائل شود.
درحالی‌که با انتخاب همدان به عنوان یکی از دوازده شهر آزمایشی (پایلوت) برای گرفتن نشان شهر دوستدار کودک و اقدامات اولیه دوستداران و فعالان حوزه حقوق کودکان امید بسیاری به شورای شهر و مدیریت شهری داشتند، متأسفانه رکود یک سال اخیر موجب دلسردی و بی‌عملی نسبی سازمان‌های غیردولتی هم در این زمینه شده است. متأسفانه چشم‌انداز امیدوارکننده و اراده‌ای در پیگیری و اجرای برنامه‌های دوستدار کودک مانند ایجاد فضاهای بازی برای کودکان با نیاز های ویژه، ایمن‌سازی عبور و مرور، اجرای مراسم خاص کودکان، ساخت اتاق‌های مادر و کودک و سایر طرح‌های الزامی شهر دوستدار کودک وجود ندارد و تبدیل همدان به یک شهر دوستدار کودک بسیار دور و دست‌نیافتنی به نظر می‌رسد.