کسی به فکر نان مردم نیست
کیفیت پائین نان، کمبود آرد و رعایت‌نکردن بهداشت توسط نانوایی‌ها، باعث اعتراض شهروندان شده است
همدان‌نامه: یا آرد ندارند، یا پختشان تمام شده و یا کیفیت نانی که می‌پزند، آن‌قدر پائین است که بعد از چند ساعت باید آن‌ها را دور ریخت. نظارت‌ها ضعیف است و هرکس، هرکاری دلش می‌خواهد، انجام می‌دهد. در پرونده ویژه پیش رو وضعیت نان همدان را بررسی می‌کنیم.
*معاون برنامه‌ریزی و توسعه فرمانداری همدان:
*نان همدان جزو ده استان برتر کشور از نظر کیفیت است
*فاطمه کاظمی
*خبرنگار
در سال‌های اخیر با افزایش قیمت نان انتظار می‌رفت که مطابق با قیمت، کیفیت نان نیز افزایش یابد، اما نه‌تنها کیفیت نان افزایش نیافت بلکه کیفیت نان‌های تولیدی ضعیف‌تر از قبل شده است. در بسیاری از مواقع که به نانوایی‌ها برای خرید نان مراجعه می‌کنیم، وقتی به کیفیت نامناسب نان اعتراض می‌کنیم، نانوایی‌ها با خونسردی تمام به مصرف‌کننده می‌گویند: «همین که هست! اگر نمی‌خواهی برای تهیه نان به یک نانوایی دیگر مراجعه کن». در این شرایط مصرف‌کننده مجبور می‌شود نان بی‌کیفیت را به مسافت طولانی ترجیح دهد و آن را تهیه کند. علت کیفیت پائین نان را از «اسدلله ربانی‌مهر» معاون برنامه‌ریزی و توسعه فرمانداری همدان جویا شدیم، که در ادامه می‌خوانید.
- با توجه به جمعیت شهر همدان، چه تعداد نانوایی در سطح شهر همدان وجود دارد و این تعداد برای همدان کافی است یا خیر؟
در حال حاضر بیش از ۵۰۰ نانوایی در شهر همدان فعال است که نسبت به تراکم جمعیتی تعداد نانوایی‌ها حدود ۲۰ درصد بیشتر است و توزیع این نانوایی‌ها در سطح شهر بر اساس سرانه است.
– با توجه به این‌که مطرح کردید که نسبت به تراکم جمعیت تعداد نانوایی‌ها ۲۰ درصد بیشتر است، چرا در بیشتر نانوایی‌ها با کمبود نان مواجه هستیم؟
یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، این است که در گذشته نسبت به صدور مجوزها و همچنین در مکان‌یابی نانوایی‌ها اشتباهاتی صورت گرفته است. در حال حاضر در بعضی مناطق جمعیت زیادی ساکن هستند، اما نانوایی وجود ندارد. در بازدیدی که داشتم، در بعضی مناطق تعداد نانوایی نسبت به جمعیت منطقه بیشتر است. در مناطق بالای شهر با کمبود نانوایی مواجه هستیم که یکی از دلایل آن گرانی قیمت مغازه‌ها است و از طرفی در مراکز حاشیه شهر تمرکز نانوایی‌ها بیشتر است؛ زیرا در این مناطق مصرف بیشتر و اجاره کمتر است.
– به اکثر نانوایی‌ها که مراجعه می‌کنیم نسبت به کمبود آرد اعلام نارضایتی می‌کنند. آیا در تولید آرد با مشکل مواجه هستیم؟
در حال حاضر در زمینه تأمین آرد در همدان مشکلی وجود ندارد. بیشتر نارضایتی نانوایی‌ها مربوط به کم‌شدن سهمیه آرد است. سامانه نانینو را اخیرا دولت راه‌اندازی کرده و ۹۹ درصد نانوایی‌های مستقر در همدان به این سامانه متصل هستند. دولت سالی ۱۲۰ هزار میلیارد تومان یارانه آرد پرداخت می‌کند که با اجرای طرح نانینو ۳۰ هزار میلیارد تومان در این مبلغ صرفه‌جویی شده است و همچنین ۳۰ تا ۵۰ درصد نیز قاچاق آرد کمتر شده است و از طرفی ساعت کار نانوایی‌ها افزایش یافته است. راه‌اندازی سامانه نانینو کمک زیادی به شفاف‌سازی در کار نانوایی‌ها کرده است. یکی از مشکلات اساسی که ما داشتیم، قاچاق آرد بود. این چالش به‌طور کامل حل نشده است، اما با راه‌اندازی این سامانه تا حدودی از قاچاق آرد جلوگیری شده است. بیشتر نانوایی‌ها با توجه به سهمیه آردی که دریافت می‌کردند، نان پخت نمی‌کردند و وارد بازار قاچاق می‌شد. البته این سامانه نیز یکسری نارضایتی‌ها به‌وجود آورده و یکسری ایرادها دارد؛ چراکه افراد اعلام می‌کنند که سهمیه آرد آن‌ها کم شده است، اما ۸۰ تا ۹۰ درصد گزارش‌های سامانه نانینو بر اساس واقعیت‌ها است. به‌طور مثال یک نانوایی قبلا دو ساعت کار می‌کرد و در حال حاضر نیز دو ساعت کار می‌کند. مدت زمان کار مهم نیست و باید بر اساس تعداد سهمیه‌ای که هر نانوایی دارد، کار کند که برخی اعتراض می‌کنند که سهمیه آرد آن‌ها کم شده است.
- طبق گفته‌های شما در رابطه با سامانه نانینو اعتراض وجود دارد. بیشتر این اعتراض‌ها در رابطه با چه مسئله‌ای است؟
دو تا اعتراض در این زمینه می‌تواند وجود داشته باشد. ابتدا مالکان نانوایی‌ها به کم‌شدن سهمیه آرد آن‌ها اعلام نارضایتی کرده‌اند و اعتراض دیگر مربوط به کارگران و شاطران نانوایی‌ها مربوط می‌شود که باید پیگیری شود؛ چراکه مشکلات کارگران را قبول داریم.
- دولت حقوق کارگران و شاطران را به چه صورت مشخص کرده است؟
درصد فروش روزانه‌ای که دولت قبلا را به‌صورت یارانه به نانوایی‌ها پرداخت می‌کرد ۳۰ درصد بوده و در حال حاضر به ۴۰ درصد افزایش داده است که از این ۴۰ درصد باید سهمیه کارگر و شاطر باید پرداخت شود، اما متأسفانه مالکان نانوایی‌ها بر اساس حساب و کتاب خود این مبلغ را به‌طور کامل پرداخت نمی‌کنند که موجب نارضایتی بسیاری از کارگران نانوایی‌ها شده است.
ما اعتقاد داریم که نان همدان یک برند بوده و جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی مردم دارد و همه سعی ما بر این است تاجایی که امکان‌پذیر است، کیفیت نان را بالاتر ببریم. درخواستی که نانوایی‌ها از ما داشتند این بود که قیمت نان باید افزایش یابد. از آن‌جایی که قیمت نان بر اساس مصوبه کشوری است و استان‌ها هم پیشنهاددهنده هستند، نان همدان نسبت به قیمت در میانگین قیمت کشوری قرار دارد که دولت با ۴۰ درصد پرداختی روزانه کمک بزرگی را به این صنف می‌کند. جابجایی نانوایی‌ها باید با اجازه کارگروه آرد و نان شهرستان انجام شود تا مشکل تمرکز نانوایی‌ها حل شود.
– آرد نانوایی‌های همدان از کجا وارد می‌شود؟
آردی که در اختیار نانوایی‌های همدان قرار داده می‌شود، تولید داخل و از آرد گندم تولید استان که ۵۷ هزار تن است، تأمین می‌شود. همچنین از استان‌های دیگر از جمله خوزستان و گلستان وارد همدان می‌شود و با آردی که تولید داخل است و کیفیت مناسب ندارد، مخلوط می‌شود. از گندمی که در همدان تولید می‌شود، بخشی از آن را استفاده و بخشی را صادر می‌کنند. مشکل آرد نداریم و آرد مناسبتی از جمله در اعیاد قربان و غدیر و ماه محرم نیز در صورت مراجعه نانوایی‌ها به آن‌ها داده می‌شود.
– اکثر شهروندان همدان از کیفیت نان ناراضی هستند. مشکل از آرد است که کیفیت نان پائین است یا مشکل دیگری وجود دارد؟
فقط مربوط به آرد نیست. کیفیت کم آرد یکی از دلایل آن است که خشکسالی تأثیر زیادی بر کیفیت آرد همه دنیا داشته و ما نیز از این مسئله مستثنی نیستیم. دلیل دیگر آن به کارگران و شاطران نانوایی‌ها نیز برمی‌گردد؛ چراکه شاطران خوب ما بازنشسته شده‌اند و یا به شهرهای دیگر رفته‌اند. همچنین وقتی یک نانوایی سنتی به ماشینی تبدیل می‌شود، نباید انتظار داشت که مانند سابق همان کیفیت را داشته باشد؛ چراکه نانوایی‌هایی که تبدیل به ماشینی شدند، کیفیت قبل را ندارند. اکثر محصولات صنایع غذایی مانند برنج نیز دیگر کیفیت قبل را ندارند. گرانی‌های هزینه‌های نانوایی مانند برق و آب باعث شده نان تولید شده در نانوایی‌ها کیفیت قبل را نداشته باشد. با این وجود نان همدان جزو ده استان برتر کشور از نظر کیفیت است و بیشترین کیفیت را دارد. شاید نان تهران کیفیت بیشتری نسبت به نان همدان داشته باشد، اما قیمت آن ۶ برابر نان همدان است. با این وجود نان همدان به استان‌های دیگر از جمله تهران، ایلام و خوزستان صادر می‌شود.