*مهران‌دخت فتحی
در ابتدا، تفاوت بین «وظیفه» و «مسئولیت» بحث مهمی است که هرچند ارتباطی به عنوان این بخش ندارد، اما توضیح آن ما را در درک و اهمیت موضوع مورد گفت‌وگو کمک می‌کند.
وظیفه داشتن در امری، موردی است که از بیرون به ما القا می‌شود و اگر از آن تخطی کنیم، موجب اخلال در امور شغلی و حرفه‌ای ما می‌شود و همین‌طور کاری است که اگر از بیرون محول نمی‌شد، می‌توانستیم به راحتی از انجام آن سر باز کنیم.
و اما مسئولیت چیست؟
حس و احساسی است کاملا درونی و فردی که خودمان بدون دستور بیرونی و صرفا به‌خاطر داشتن وجدان و دادگاه درونی‌مان آن را بر عهده می‌گیریم.
داشتن مسئولیت در کلیه امور بسیار بالاتر از وظیفه است، زیرا مسئولیت‌پذیر بودن در پس خود وظیفه‌شناسی هم به دنبال خواهد داشت، اما وظیفه‌شناسی می‌تواند تهی از مسئولیت باشد و همان‌طور که ذکر شد در صورت نبود اجبار بیرونی می‌توان از وظیفه سرباز زد.
حال در این بخش قصد داریم موضوع را صرف‌داشتن مسئولیت شهروندی قبض و بسط دهیم تا تأثیر و نتیجه آن را بیشتر از پیش داشته باشیم.
میزان اهمیت حفظ محیط زیست و به تبع آن حفظ سلامت عموم مردم جامعه از جمله دغدغه‌هایی است که همواره مورد توجه بوده و فعالان فرهنگی و اجتماعی را بر آن داشته که قلم بر دست گیرند و به صورت مداوم در این باره بنویسند.
در این راستا مصرف‌گرایی و تغییر سبک زندگی و در پی آن در دسترس بودن کیسه‌های پلاستیکی همیشه تهدیدی برای محیط زیست و سلامت جان افراد بوده و هست.
در این باره بسیار گفته، نوشته و خوانده شده، اما آیا ترتیب اثری که باید داشته باشد، دیده‌ایم؟
تکرار مکرر برخی از موارد بسیار مهم از جمله مباحث محیط زیستی و حفظ سلامت آحاد مردم برای تأثیر بیشتر، از واجبات فعالیت در این عرصه‌هاست.
مسلما از تکرار مکرر رعایت مسائل زیست محیطی که در پی آن تضمین سلامت جمعی را به دنبال دارد می‌توان فهمید که موضوع مورد پیگیری و تأکید آن چقدر اهمیت دارد که هر لحظه و در هر مکان و زمانی و در هر رسانه‌ای بازگو می‌شود.
استفاده از کیسه‌های پلاستیکی از این جمله موارد است که روز به روز شاهد به‌کار بردن بیشتر آن هستیم.
آگاه‌سازی عموم مردم علاوه بر وظیفه رسانه‌ها، مسئولیت هر شهروندی نیز هست.
وقتی آمار استفاده از این کیسه‌ها در ایران بسیار بالاست که با کشورهای پرجمعیت برابری می‌کند همگان را بر آن می‌دارد که هر چه سریع‌تر اقدامی عملی در این راستا انجام پذیرد.
نبود دانایی و آگاهی مردم از ضررهای کوتاه‌مدت و بلندمدت این اقلام باعث شده که استفاده از آن‌ها روز به روز بیشتر شود.
برای مثال کافی است سری به شیرفروشی‌های محلی بزنید که مردم به صرف این‌که شیرهای محلی از مواد افزودنی کمتری بهره‌مند هستند در صف‌های طویلی ایستاده‌اند که شیر داغ را درون کیسه‌های پلاستیکی ریخته و آن هم مجدد داخل کیسه دیگری قرار می‌دهند و با خیال خوش به سمت منزل حرکت می‌کنند.
غافل از این‌که شیر داغی که دمای بالای ۸۵ درجه دارد داخل کیسه ریخته شده و باعث آزادشدن مواد سرطانی از آن می‌شود و نه تنها فایده‌ای برای سلامتی ندارد، بلکه تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که تهدید بسیار بزرگی برای سلامتی انسان دارد.
از طرف دیگر به نانوایی‌ها سر بزنید، به راحتی کیسه‌های بزرگ پلاستیکی در دسترس افراد قرار داده می‌شود که نان داغ را بعد از تحویل گرفتن از تنور مستقیم داخل آن قرار می‌دهند و بی خبر از آزادشدن مواد سمی و سرطانی پلاستیک به نان هستند.
آیا می‌توان به سادگی از کنار این موارد گذشت؟
آیا می‌شود به تأثیر بلندمدت آن‌که ایجاد انواع سرطان‌ها و اختلالات جسمی است، فکر نکرد؟
و این‌که همه این کیسه‌ها به عنوان زباله وارد چرخه طبیعت شده و تجزیه‌نشدن و مشکلات پی در پی آن در طبیعت باقی خواهد ماند.
در کتاب جدیدی که «بیل گیتس» منتشر کرده و «سام دفتری» با عنوان «چگونه از یک فاجعه اقلیمی جلوگیری کنیم» ترجمه کرده به وضوح آمده که این فجایع چگونه می‌تواند انسان را از روند زندگی طبیعی خارج کند. مواد پلاستیکی یک منبع پنهان تولید گازهای گلخانه‌ای است که ما به آن توجهی نمی‌کنیم.
تحقیقات جدیدی از دانشگاه هاوایی نشان می‌دهد که پلاستیک در اثر تابش نور ممکن است گازهایی منتشر کند که هوا را گرم کند.
نور نه تنها پلاستیک را تجزیه می‌کند، بلکه همچنین متان و اتیلن را آزاد می‌کند که دو مورد از گازهای گلخانه‌ای هستند. اگرچه گازهای پلاستیکی تخریب کننده احتمالا درصد کمی از انتشار گازهای گلخانه‌ای را تشکیل می‌دهند، اما احتمال دارد که مشارکت در آن‌ها افزایش یابد.
تا همگان دست به کار نشویم و با اصلاح سبک غلط زندگی به مبارزه با این فاجعه برنیائیم، نمی‌توان تضمین زندگی سالم و به دور از تنش‌های فراوان عصر حاضر را داد.
در سال جدید تغییر را از خودمان آغاز کنیم و طریقه صحیحی که هم به نفع طبیعت و هم به سود سلامت خودمان هست را پیش بگیریم تا جهانی پاک و به همراه سلامتی و آرامش را به‌دست آوریم.
به همراه داشتن ظرف به هنگام خرید لبنیات به‌خصوص شیر و همین‌طور به همراه داشتن کیسه‌های پارچه‌ای به موقع خرید نان و سایر اقلام خوراکی و مورد استفاده می‌تواند کمک موثری در این زمینه به خودمان و دنیای عاری از بیماری کند.
بازگو کردن و تکرار این‌که همه باید این اصول را برای حفظ سلامت محیط زیست و تک تک انسان‌ها رعایت کنند، نه تنها بد نیست بلکه اهمیت موضوع را در ذهن افراد نهادینه می‌کند و به مرور قطعا شاهد اصلاح این روند مخرب خواهیم بود.