*منا بشیری
*دانشجوی دکترای معماری
شهرسازی در کشورهای در حال توسعه، هنوز هم تحت تأثیر سبک مدرنیته است. هنوز هم تصمیم‌گیران شهری در تفکر بکوبیم و بسازیمند. با ساخت و سازهای هر چه بزرگتر و مجلل‌تر و پرهزینه‌تر، به دنبال ارتقای شهری و زیستی هستند، در عین حالی که در دنیای غرب، برای حل مشکلات شهری، به دنبال پروژه‌های کوچک مقیاس و سبک و ارزان قیمت هستند. یکی از پروژه‌های سنگین در شهرها برای تسهیل در رفت و آمد شهری که به سرعت در حال اجرا و توسعه است، ساخت پل‌های روگذر است. پل‌های عظیم‌الجثه‌ای که برای جلوگیری از ترافیک در رفت و آمد ماشین ساخته می‌شوند، بدون در نظر گرفتنِ کیفیت زیستی و برهم زدن فضاهایی که در کنار آن‌ها قرار دارند.
به دنبال چرایی ساخت این پروژه‌ها نیستیم، هر چند که سالیان سال است، آن‌وری‌ها به دنبال توسعه پایدار و حفظ فضاهای باقی‌مانده شهرشان از گذشته هستند، چراکه در پی شکستی که مدرنیته در ارتقای کیفیت زیست داشت، قسمت‌های بزرگی از میراث شهری از بین رفتند. پس منطقی است که سیر فکری آن‌ها به دنبال حفظ مابقی میراث شهری باشد. اما ما همچنان در پی تخریب و ساخت وسازهای عظیم‌الجثه هستیم. حال که از حل این مشکل روسفید بیرون نیامده‌ایم، حداقل می‌توان تبعاتِ ساختشان در شهر را کمتر کرد و ورودشان را لطیف‌تر کرد. خانه‌های مجاور این پل‌ها ، مخصوصاَ پل روگذر مدنی، کاملاً حس و حال گذشتهِ‌شان را از دست داده‌اند و قسمتی از چشم‌انداز و روشنایی خانهِ‌شان کم شده است. درست این بود که این از دست‌رفتن‌ها با چیز درستی جایگزین می‌شد؛ نه این‌که کیفیت زیست منطقه، فدایِ پارکینگ برای ماشین‌هایی بشود که برای خرید به بلوار مدنی می‌آیند.
اگر فکرشده‌تر عمل می‌شد شاید فضاهای زیر پل و دیگر فضاهای به اصطلاح پِرت، می‌توانست به فضای شهری عمومی برای شهروندان در اطراف چهارراه تختی تبدیل شود. اگر چشم‌انداز از آن گرفته شده، می‌شد با جداره‌سازی‌های خلاقانه، جایگزین بهتری برای چشم‌انداز قبلی شود. می‌شد زیر پل، فضایی امن برای ساکنین آن منطقه فراهم آورد تا این‌که فضایی مکانیکی و سیاه را به دیگر فضاهای سوخته شهر اضافه کند.