با طرح الحاق جورقان به شهر همدان مخالفیم

*مهرداد نهاوندچی

*دانشجوی دکترای مدیریت محیط زیست

این‌طور که به نظر می‌رسد اکثریت اعضای شورای شهر همدان با الحاق جورقان و روستاهایی مانند شورین به همدان مخالفند و طبق قانون در این زمینه حق اظهارنظر و تصمیم‌گیری دارند. بالاخره آن‌ها هستند که باید برای مناطق الحاق‌شده تصمیم‌سازی کنند، بودجه در نظر بگیرند و برنامه پیشنهاد بدهند. اما گویا حتی نظرات اعضای شورای شهر همدان نیز در طرح جامع جایگاهی نداشته و عده‌ای برای همه شهر تصمیم گرفته‌اند آن هم تصمیمی که هیچ کارشناسی آن را قبول ندارد.

رد طرح جامع توسط شورای شهر

رئیس مرکز مطالعات و پژوهش‌های شورای اسلامی شهر همدان در پاسخ به این سوال که آیا شورای شهر اختیارات قانونی برای بررسی طرح جامع شهر همدان دارد، می‌گوید: ابتدای ورود به شورای شهر، با دادستان گفت‌وگو کردیم. نکته‌­ای که آن زمان دادستان بر آن تأکید کرد این بود که از وظایف قانونی شورا، «تائید طرح‌های جامع» است.

«سعید شهابی‌نیا» می‌افزاید: طبق آئین‌نامه تشکیلات و شوراها بند ۳۴ ماده ۸۰ : «تأییدیه طرح‌­های هادی و جامع شهرسازی، تفصیلی و حریم و محدوده قانونی شهرها پس از ارائه آن توسط شهرداری به دست مراجع ذی‌صلاح قانونی برای تصویب نهایی می‌­رسد». اما شرح خدمات طرح جامع به شورای شهر و شهرداری ارائه نشده بود. بعدها شرح خدمات و نقشه­ها گرفته و چندین جلسه برای طرح­ جامع برگزار شد. در نهایت با توجه به نظرات افراد خبره، دانشگاهیان و استادان فن، این طرح چند روز توسط کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی بررسی شد و سپس در صحن شورا هم مورد بررسی قرار گرفت و نظر اولیه شورا، تائیدنکردن طرح بود. ۳۰ عنوان ایراد اساسی مشخص کردیم و برای مشاور فرستادیم. عنوان کردیم که اگر این موارد برطرف شود، شورا مجدد طرح را بررسی خواهد کرد.

مخالفت با الحاق جورقان

شهابی­‌نیا درباره نظر شورای شهر همدان درباره الحاق جورقان به شهر همدان توضیح می‌دهد: این موارد در جلسات شورا توسط متخصصان شهرسازی و مدیریت شهری بررسی می­شود و ما هم هر گزین‌ه­ای که به نفع شهر باشد را تائید می­‌کنیم. به نظر من الحاق جورقان به همدان، کار درستی نیست و با آن مخالف هستم. متخصصانی که در این مورد نظر داده­اند نیز، با این طرح مخالف هستند.

وی ادامه می‌دهد: نکته­‌ای که وجود دارد استدلالی است که برای الحاق جورقان می­آورند و می­‌گویند جورقان ورودی شهر همدان است و باید ساماندهی شود. نکته‌­ای که در شورای شهر مطرح کردیم، این بود که جورقان، هم شورای شهر و هم شهرداری دارد. اگر توان مالی وجود ندارد، نمایندگان مجلس و استاندار برای ساماندهی ورودی شهر ورود کنند. ورودی شهر فقط برای شهرداری نیست، اداره مسکن و شهرسازی هم وظیفه قانونی دارد و این ادارات هم می­توانند ورود پیدا کنند و آن‌جا را ساماندهی کنند.

الزامات گسترش افقی شهر

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر همدان نیز می‌گوید: به طور کلی گسترش کاربری شهر، یک­سری الزامات دارد. اگر قرار است ما شهر را به صورت افقی، متصل یا منفصل گسترش بدهیم، طبیعتا باید الزامات آن را رعایت کنیم. در مبحث توسعه پایدار نظریه‌­ای داریم که بر اساس آن کاربری، زمانی باید اتفاق بیفتد که قبل از آن توسعه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی محقق شده باشد. اگر ما توسعه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی نداشته باشیم و بخواهیم شهر را به صورت بدون برنامه گسترش بدهیم، شهر را گسترش نداده‌­ایم، بلکه حاشیه شهر را گسترش داده‌­ایم. یعنی با این نوع برنامه­ریزی به حاشیه­‌نشینی شهر همدان دامن می­‌زنیم.

افزایش پدیده حاشیه‌نشینی

«سعید حاجی‌بابائی» می‌افزاید: اگر دقت کنیم، متوجه می‌شویم شهرهای اطراف همدان، شهرهای باهویتی هستند و هم هویت کالبدی، هم هویت اقتصادی و هم هویت تاریخی متمایز نسبت به شهرهای پیرامون خود دارند. وقتی این شهرها را بدون پیشرفت‌­های ذکر شده، الحاق کنیم، این مناطق را تبدیل به سکونتگاه‌­هایی می‌­کنیم که مهاجرپذیر می­‌شوند. وقتی مهاجرپذیر بشوند، به مرور هویت فرهنگی و اقتصادی آن­‌ها مخدوش خواهد شد.

طرح ناقص

رئیس کمیسیون شهرسازی معماری شورای اسلامی شهر همدان بیان می‌کند: نکته دیگر آن‌که در طرح جامع یک مطالعه و یک نقشه پیشنهادی وجود دارد. تصمیمات مهمی که در این نقشه پیشنهادی گرفته می­­شود باید توجیه کارشناسی آن در مطالعات منعکس شده باشد. اما چنین چیزی در نقشه­‌های طرح پیشنهادی نمی­‌بینیم. ضمن این‌­که مباحث حمل و نقل، مباحث ترافیکی و فرهنگی نیز در نظر گرفته نشده است.

کمربندی دردسرساز

وی با بیان در نظر گرفتن یک کمربندی شرقی-غربی در طرح جامع، با اشاره به این‌که این کمربندی هیچ انعکاسی در مطالعات ندارد، توضیح می‌دهد: این اتفاق قطعا در میان‌مدت و بلندمدت، باعث افزایش سکونتگاه‌های غیررسمی و غیرقانونی در شهر همدان خواهد شد. ضمن آن‌که اراضی آن منطقه را با چالش جدی مواجه خواهد کرد و مدیریت حوزه­‌های منابع آبی هم که دو مصوبه شورای عالی شهرسازی دارد را نادیده گرفته است. به نظرم این غیرکارشناسی­‌ترین حالت ممکنی است که می‌­تواند برای این شهر اتفاق بیفتد. حاجی‌بابائی تأکید می‌کند: این کمربندی در حریم شهر قرار گرفته اما باید دقت لازم برای آن صورت بگیرد. ما یک کنارگذر غربی و یک کنار گذر شرقی داریم که در همه شهرها در حال پیاده‌سازی است. در شهر همدان، کنارگذر غربی از ۲۸ کیلیومتری که باید اجرا شود، ۲۰ کیلومتر اجرا شده است و ۸ کیلومتر آن ۱۰ سال است نیمه­‌کاره رها شده است. الان نه تنها آن کمربندی را تکمیل نکرده‌ایم بلکه تصمیم داریم یک کمربندی دیگر با یک مقیاس کوچک­تر در نزدیک شهر احداث می­کنیم که قطعا باعث تخریب اراضی کشاورزی می­شود و در آن مسائل اقتصادی نیز نادیده گرفته شده است.