با طرح الحاق جورقان به شهر همدان مخالفیم
حاجیبابائی: اگر ما توسعه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی نداشته باشیم و بخواهیم شهر را به صورت بدون برنامه گسترش بدهیم، شهر را گسترش ندادهایم، بلکه حاشیه شهر را گسترش دادهایم. یعنی با این نوع برنامهریزی به حاشیهنشینی شهر همدان دامن میزنیم.
*مهرداد نهاوندچی
*دانشجوی دکترای مدیریت محیط زیست
اینطور که به نظر میرسد اکثریت اعضای شورای شهر همدان با الحاق جورقان و روستاهایی مانند شورین به همدان مخالفند و طبق قانون در این زمینه حق اظهارنظر و تصمیمگیری دارند. بالاخره آنها هستند که باید برای مناطق الحاقشده تصمیمسازی کنند، بودجه در نظر بگیرند و برنامه پیشنهاد بدهند. اما گویا حتی نظرات اعضای شورای شهر همدان نیز در طرح جامع جایگاهی نداشته و عدهای برای همه شهر تصمیم گرفتهاند آن هم تصمیمی که هیچ کارشناسی آن را قبول ندارد.
رد طرح جامع توسط شورای شهر
رئیس مرکز مطالعات و پژوهشهای شورای اسلامی شهر همدان در پاسخ به این سوال که آیا شورای شهر اختیارات قانونی برای بررسی طرح جامع شهر همدان دارد، میگوید: ابتدای ورود به شورای شهر، با دادستان گفتوگو کردیم. نکتهای که آن زمان دادستان بر آن تأکید کرد این بود که از وظایف قانونی شورا، «تائید طرحهای جامع» است.
«سعید شهابینیا» میافزاید: طبق آئیننامه تشکیلات و شوراها بند ۳۴ ماده ۸۰ : «تأییدیه طرحهای هادی و جامع شهرسازی، تفصیلی و حریم و محدوده قانونی شهرها پس از ارائه آن توسط شهرداری به دست مراجع ذیصلاح قانونی برای تصویب نهایی میرسد». اما شرح خدمات طرح جامع به شورای شهر و شهرداری ارائه نشده بود. بعدها شرح خدمات و نقشهها گرفته و چندین جلسه برای طرح جامع برگزار شد. در نهایت با توجه به نظرات افراد خبره، دانشگاهیان و استادان فن، این طرح چند روز توسط کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی بررسی شد و سپس در صحن شورا هم مورد بررسی قرار گرفت و نظر اولیه شورا، تائیدنکردن طرح بود. ۳۰ عنوان ایراد اساسی مشخص کردیم و برای مشاور فرستادیم. عنوان کردیم که اگر این موارد برطرف شود، شورا مجدد طرح را بررسی خواهد کرد.
مخالفت با الحاق جورقان
شهابینیا درباره نظر شورای شهر همدان درباره الحاق جورقان به شهر همدان توضیح میدهد: این موارد در جلسات شورا توسط متخصصان شهرسازی و مدیریت شهری بررسی میشود و ما هم هر گزینهای که به نفع شهر باشد را تائید میکنیم. به نظر من الحاق جورقان به همدان، کار درستی نیست و با آن مخالف هستم. متخصصانی که در این مورد نظر دادهاند نیز، با این طرح مخالف هستند.
وی ادامه میدهد: نکتهای که وجود دارد استدلالی است که برای الحاق جورقان میآورند و میگویند جورقان ورودی شهر همدان است و باید ساماندهی شود. نکتهای که در شورای شهر مطرح کردیم، این بود که جورقان، هم شورای شهر و هم شهرداری دارد. اگر توان مالی وجود ندارد، نمایندگان مجلس و استاندار برای ساماندهی ورودی شهر ورود کنند. ورودی شهر فقط برای شهرداری نیست، اداره مسکن و شهرسازی هم وظیفه قانونی دارد و این ادارات هم میتوانند ورود پیدا کنند و آنجا را ساماندهی کنند.
الزامات گسترش افقی شهر
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر همدان نیز میگوید: به طور کلی گسترش کاربری شهر، یکسری الزامات دارد. اگر قرار است ما شهر را به صورت افقی، متصل یا منفصل گسترش بدهیم، طبیعتا باید الزامات آن را رعایت کنیم. در مبحث توسعه پایدار نظریهای داریم که بر اساس آن کاربری، زمانی باید اتفاق بیفتد که قبل از آن توسعه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی محقق شده باشد. اگر ما توسعه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی نداشته باشیم و بخواهیم شهر را به صورت بدون برنامه گسترش بدهیم، شهر را گسترش ندادهایم، بلکه حاشیه شهر را گسترش دادهایم. یعنی با این نوع برنامهریزی به حاشیهنشینی شهر همدان دامن میزنیم.
افزایش پدیده حاشیهنشینی
«سعید حاجیبابائی» میافزاید: اگر دقت کنیم، متوجه میشویم شهرهای اطراف همدان، شهرهای باهویتی هستند و هم هویت کالبدی، هم هویت اقتصادی و هم هویت تاریخی متمایز نسبت به شهرهای پیرامون خود دارند. وقتی این شهرها را بدون پیشرفتهای ذکر شده، الحاق کنیم، این مناطق را تبدیل به سکونتگاههایی میکنیم که مهاجرپذیر میشوند. وقتی مهاجرپذیر بشوند، به مرور هویت فرهنگی و اقتصادی آنها مخدوش خواهد شد.
طرح ناقص
رئیس کمیسیون شهرسازی معماری شورای اسلامی شهر همدان بیان میکند: نکته دیگر آنکه در طرح جامع یک مطالعه و یک نقشه پیشنهادی وجود دارد. تصمیمات مهمی که در این نقشه پیشنهادی گرفته میشود باید توجیه کارشناسی آن در مطالعات منعکس شده باشد. اما چنین چیزی در نقشههای طرح پیشنهادی نمیبینیم. ضمن اینکه مباحث حمل و نقل، مباحث ترافیکی و فرهنگی نیز در نظر گرفته نشده است.
کمربندی دردسرساز
وی با بیان در نظر گرفتن یک کمربندی شرقی-غربی در طرح جامع، با اشاره به اینکه این کمربندی هیچ انعکاسی در مطالعات ندارد، توضیح میدهد: این اتفاق قطعا در میانمدت و بلندمدت، باعث افزایش سکونتگاههای غیررسمی و غیرقانونی در شهر همدان خواهد شد. ضمن آنکه اراضی آن منطقه را با چالش جدی مواجه خواهد کرد و مدیریت حوزههای منابع آبی هم که دو مصوبه شورای عالی شهرسازی دارد را نادیده گرفته است. به نظرم این غیرکارشناسیترین حالت ممکنی است که میتواند برای این شهر اتفاق بیفتد. حاجیبابائی تأکید میکند: این کمربندی در حریم شهر قرار گرفته اما باید دقت لازم برای آن صورت بگیرد. ما یک کنارگذر غربی و یک کنار گذر شرقی داریم که در همه شهرها در حال پیادهسازی است. در شهر همدان، کنارگذر غربی از ۲۸ کیلیومتری که باید اجرا شود، ۲۰ کیلومتر اجرا شده است و ۸ کیلومتر آن ۱۰ سال است نیمهکاره رها شده است. الان نه تنها آن کمربندی را تکمیل نکردهایم بلکه تصمیم داریم یک کمربندی دیگر با یک مقیاس کوچکتر در نزدیک شهر احداث میکنیم که قطعا باعث تخریب اراضی کشاورزی میشود و در آن مسائل اقتصادی نیز نادیده گرفته شده است.