به جای چمن درخت بکاریم
*حسین زندی
*سردبیر
یکی از مهمترین بخشها که مصرف آب بالایی دارد فضاهای سبز شهری است. اما چگونه میشود این مصرف را پایین آورد؟ تغییر نوع کشت در بوستانها، اصلاح شیوههای آبیاری و نیز اصلاح الگوی مصرف میتواند در مصرف بهینه آب کمک کند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند کشت چمن در بوستانها باید محدود شود و درخت را جایگزین مناسبی برای چمن میدانند؛ به طور مثال اگر به سالهای نه چندان دور برگردیم، متوجه میشویم چمن به صورت آنچه امروز در بوستانها میبینیم پدیدهای جدید است و در گذشته بیشتر فضاهای شهری را درختان تشکیل میدادند.
اما به گفته کارشناسان در ۹۰ سال گذشته ۸۰ درصد از تعداد درختان شهر همدان کاسته شده است پس اگر قرار است در سالهای آینده از هدررفت آب جلوگیری کنیم به جای چمن درخت بکاریم.
امروزه در بوستانها و معابر همدان
آبیاری به شیوههای مختلف انجام میشود؛ آبیاری تحت فشار (اتوماتیک) که نیازمند زیرساخت و لولهکشی است و چند سالی است در برخی از بوستانها و وسط معابر در حال اجراست اما برای جوابدهی بهتر باید هنگام خنکی هوا (شب و یا اوایل صبح ) مورداستفاده قرار گیرد.
این نوع آبیاری اصولی بوده و هدررفت آب در آن تقریبا صفر است، مگر در مواقع خرابی رایزر و نبود نظارت. در آبیاری سنتی که به وسیله کارگر و شلنگ و بیشتر در بوستانهای محلی انجام میشود و بیشترکارگرها در روز مشغول به کار هستند و گرمی هوا باعث تبخیر آب شده و در این ساعات چمن نیازمند آب بیشتری است و تا حدودی زیادی هدر رفت آب با این روش به وجود میآید.
در شیوه آبیاری به وسیله تانکر که بسیار خطرناک بوده و هدررفت آب بسیار زیاد است. خطراتی مانند تصادفات بسیار شدید که منجر به جرح و فوت سرنشینان و همچنین ترافیک و خیسکردن خیابان و لغزش خودروها و به مخصوص موتورسوارها میشود. ظاهرا در سطح شهر همدان حدود ۸ دستگاه کشنده تانکر ۳۰ هزار لیتری و حدود ۱۰ دستگاه تانکر ۱۵ هزار لیتری استفاده میشود که به صورت دو شیفت در شبانهروز مشغول به کار هستند و هر یک در طول شبانهروز حدود ۱۰ سرویس آب برای آبیاری استفاده میکنند که با یک جمع و تفریق ساده میتوان به یک آمار وحشتناک در میزان آب مورد استفاده آنها که بیشتر برای بلوارها و لچکیهاست، رسید.
این در حالی است که اگر این فضاها به صورت آبیاری تحت فشار قطرهای انجام بگیرد میزان آب بسیار کمتری استفاده خواهد شد و خطرات و هزینه کشنده و راننده و کارگر و هزینههای جانبی دائمی کمتری خواهد داشت. مخازن آبگیری تانکرها که به صورت شبانهروز مشغول به کار هستند و به وسیله شناورهایی با خروجی ۴ اینچ مورد استفاده برای آبگیری است، مخزن دوهزار مترمکعبی ابتدای شهرک فرهنگیان روبروی هتل امیران،
چاه آب ابتدای بلوار آیت الله رفسنجانی، بلوار ملت یا راهنمایی رانندگی شبانهروز توسط تانکرها تخلیه میشود و با یک پرس و جو میتوان دریافت هرساله چه میزان سطح سفره آب زیرزمینی پایین میرود.
بنابراین این موضوع بسیار جدی است و کسانی که به همدان فکر میکنند، نمیتوانند از کنار این مسئله به سادگی بگذرند.