تب ثبت جهانی خوابیده

*فاطمه کاظمی

*خبرنگار

چند سال پیش که فعالان مدنی و خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی برای نخستین‌بار موضوع ثبت جهانی هگمتانه را به عنوان مطالبه مطرح کردند، خیلی از مدیران و مسئولان همدان اصلا نمی‌دانستند مقوله «ثبت جهانی» یعنی چه؟ حتی یکی از نمایندگان همدان در مجلس فکر می‌کرد یونسکو هم مانند همدان جز املاک و اختیارات اوست و هروقت بخواهد هگمتانه را ثبت جهانی می‌کند و صراحتا می‌گفت: «من هگمتانه را ثبت جهانی می‌کنم!». به جرأت می‌توان گفت آن روزها اکثر مدیران و مسئولان این شهر از ثبت جهانی برای رسیدن به مقاصدشان و پیداکردن جایگاه در بین مردم سوءاستفاده می‌کردند.

به‌واقع چندسال طول کشید تا فعالان مدنی و خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی با مطالبی که نوشتند و گزارش‌های تصویری که منتشر کردند، مفهوم ثبت جهانی و چندوچون آن را برای مدیران و مسئولان توضیح دهند و اهمیت این مقوله را برای آن‌ها تعریف کنند.

خون دل‌ها خورده شد تا مدیران و مسئولان قانع شدند این موضوع را پیگیری کنند، اما همه‌چیز در حد حرف بود، تا این‌که پرونده به یونسکو ارسال شد و وقتی اعلام شد ارزیاب یونسکو برای بررسی پرونده به همدان می‌آید، همه به تکاپو افتادند تا بخشی از موانع ثبت جهانی هگمتانه را رفع کنند و انصافا باید گفت کارهایی که در طول ۳۰ سال روی زمین مانده بود، در طول چند روز انجام شد و شهروندان همدانی شاهد تغییرات شگفت‌آوری در سطح شهر بودند.

ارزیاب یونسکو به همدان آمد و تقریبا همه‌چیز را مطلوب ارزیابی کرد و تقریبا ابراز امیدواری کرد که هگمتانه بتواند ثبت جهانی شود، اما همین که پایش را از همدان بیرون گذاشت، همه‌چیز فراموش شد و اقدامات نیمه‌کاره رها شد. انگار مدیران فکر کردند کار ثبت جهانی تمام شده، غافل از این‌که تا همه موانع رفع نشود، خبری از ثبت جهانی نیست. تب ثبت جهانی در همدان خوابیده و کار درخوری درباره آن انجام نمی‌شود و با این شرایط واقعا باید نگران آینده ثبت جهانی هگمتانه بود.

پیگیر هستیم

اما مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان معتقد است این‌طور نیست و اقدامات لازم در دست انجام است. «محسن معصوم‌علیزاده» می‌گوید: مقوله ثبت جهانی هگمتانه دو بخش دارد؛ نخست بازدید ارزیاب و عملیات عمرانی و فیزیکی که از ابتدای امسال، با دستور استاندار به تمام دستگاه‌ها آغاز شد و ارزیاب هم از منظر بازدید کرد و رفت. پروژه‌های عمرانی هم در حال انجام است و متوقف نشده است. پروژه‌های مرمتی پیگیری می‌شود و کارهای شهرداری در حال انجام است و فرایند مانند سابق است.

وی ادامه می‌دهد: بخش دوم پرونده وقتی است که وقتی گزارش ارزیاب به یونسکو ارائه شد، سوالاتی از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کردند که پاسخ این سوالات ارسال شد و جلسات حضوری دفاع آن نیز برگزار شد. مستنداتی که یونسکو خواسته بود، ارائه شد و سیر تکمیل پرونده و ارائه در شورای اصلی که سال آینده باید انجام شد. در کنار این، پیگیر به نتیجه‌رساندن و جمع‌بندی برسیم.

معصوم‌علیزاده تأکید می‌کند: بنابراین روند پیگیری ثبت جهانی متوقف نشده و در حال انجام است. در نوروز پیش رو نیز برنامه‌های خوبی با همکاری دستگاه‌های مختلف مانند شهرداری، بخش خصوصی و فعالان مدنی پیش‌بینی شده که به‌زودی درباره آن اطلاع‌رسانی خواهد شد. ستاد سفر نیز تشکیل خواهد شد و وظایف دستگاه‌های مختلف در این زمینه ابلاغ شده است.

روند کند شده

رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری شورای اسلامی شهر همدان اما معتقد است روند اقداماتی که باید در حوزه ثبت جهانی انجام می‌شد، کند شده است. «حمید بادامی‌نجات» توضیح می‌دهد: استانداری و میراث فرهنگی باید به موضوع تحرک بدهند و بخواهند که دوباره فضایی که قبل از حضور ارزیاب در همدان شکل گرفته بود، شاهد باشیم.

وی می‌افزاید: شهرداری و شورای شهر تنها بخشی از پازلی هستند که کنار هم قرار گرفته بودند و لازم است دوباره استاندار و مدیرکل میراث فرهنگی جلسه تشکیل بدهند و رفع ضعف‌ها را از دستگاه‌ها بخواهند. دبیر خانه ثبت جهانی نیز باید به صورت دائمی فعال باشد.

رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری شورای اسلامی شهر همدان می‌گوید: جداره‌سازی، مرمت و ساماندهی بازار، گذر فرهنگی و مانند این که بر عهده شهرداری گذاشته شده بود، در حال انجام است. در بودجه ۱۴۰۳ بر ادامه جداره‌سازی‌ها تأکید شده است و عدد قابل توجهی برای جداره‌سازی در میدان، اکباتان و بوعلی در نظر گرفته‌ایم. برای باززنده‌سازی بازار هم در سازمان عمران بودجه قابل توجهی پیش‌بینی کرده‌ایم. تملک خانه‌های واجد ارزش را در برنامه داریم. سازمان عمران شهرداری مرمت سه خانه تاریخی از جمله خانه پوستی‌زاده را پیش می‌برد.

بادامی‌نجات تأکید می‌کند: در شهرداری فضا فراهم است که بیشتر در بودجه جلوه می‌کند و تب ثبت جهانی در مدیریت شهری نخوابیده است.