تک‌‌چرخ روی اعصاب مردم

*ای موتورسوار، عرصه پیاده‌راه نه جولانگه توست!

*بررسی تردد موتورسیکلت در پیاده‌راه‌ها از زبان مسئولان همدان

*فاطمه کاظمی

*خبرنگار

از سال ۱۳۸۴ به منظور حل مشکلات ترافیکی رینگ اول شهر، طرح پیاده‌راه‌سازی تصویب شد و این میدان از سال ۱۳۹۵ همراه با خیابان بوعلی و خیابان اکباتان به پیاده‌راه تبدیل شده است. از همان ابتدا یکی از مشکلات این پیاده‌راه‌ها، تردد موتورسیکلت‌ها بود که بعد از گذشت هفت سال هنوز این مسئله به طور کامل حل نشده و تلاش‌های مختلف ادارات و سازمان‌های ذی‌ربط، پاسخ قطعی پیدا نکرده است. این معضل منجر به تعارض منافع، تصادفات جرحی، نارضایتی و گلایه شهروندان در این گذرگاه‌های پردد شهر همدان شده است. به همین منظور در این شماره با «سرهنگ فرخ جمالی» رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی شهرستان همدان، «محمد کرمی‌کبیر» مدیر پیاده‌راه شهرداری همدان و «امیر بهرامی‌شرافت» سرپرست سازمان مدیریت مهندسی حمل‌و‌نقل شهرداری همدان، این موضوع را به بوته نقد و پرسش گذاشتیم.

هم اعمال قانون و هم برخورد قانونی داریم

فرخ جمالی در مورد معضل جولان موتورسیکت‌ها در پیاده‌راه‌های شهر و اعمال قانون پلیس در قبال آن‌ها، به همدان‌نامه چنین پاسخ می‌دهد: از آن‌جایی که موتورسیکلت هم وسیله نقلیه محسوب می‌شود و اگر وسیله نقلیه تخلفی داشته باشد؛ از نظر پلیس راهنمائی و رانندگی با آن برخورد و اعمال قانون برایش در نظر گرفته می‌شود. موتور سیکلت به دلیل شرایطی که دارد، سریع حرکت می‌کند و بیشتر راکبان قشر جوانی هستند که پایبند به قانون نیستند. در پیاده‌راه‌های شهر زیاد مشاهده می‌شود که موتورسواران در پیاده‌راه‌ها در جهت خلاف حرکت می‌کنند یا با سرعت بالایی در راه حال حرکت هستند. در این حین اعتراض مردم در این خصوص وارد است. در کنارش هم ما اعمال قانون و برخورد قانونی داریم، توقیف موتورسیکلت‌ها را داریم. قانون مشخص کرده که مثلا با کسانی که کلاه کاسکت ندارند، کسانی که خلاف جهت می‌روند یا در داخل پیاده‌راه تردد می‌کنند، به صورت روزانه توقیف موتورسیکت را انجام می‌دهیم. این نیست که این موضوع رها شده باشد.

خرید راحت موتورسیکلت، بدون آموزش اولیه

رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی شهرستان همدان در مورد افزایش تعداد موتوسیکلت‌ها در شهر و پیاده‌راه‌ها اضافه می‌کند: تعداد موتورسیکلت‌ها در شهر زیاد شده است. خرید موتورسیکلت سهل‌الوصول شده است و به راحتی به صورت اقساطی خریداری و به راحتی تهیه می‌شود. متأسفانه، در کنار این، به افراد خریدار آموزشی داده نمی‌شود که باید موارد قانونی را رعایت کند و حتما گواهینامه داشته باشند، این ملزومات وجود ندارد که حتما باید دوره‌ای را طی کرده باشند. در کشورهای دیگر سخت‌گیری‌های بیشتری برای خرید این وسیله نقلیه وجود دارد. متأسفانه، خانواده‌هایی داریم که موتورسیکلت را در اختیار نوجوانان زیر ۱۸ سال قرار می‌دهند که در این زمینه مواردی فوتی هم داشتیم. همه این موارد را نباید پلیس پاسخگو باشد، خانواده‌ها باید در این قضیه دخیل باشند و خودشان مدیریت کنند.

ساماندهی موتورسواران در گرو ساماندهی ورودی اکباتان

این مقام مسئول در مورد مجازات موتورسواران متخلف نیز می‌گوید: در قانون جریمه‌هایی مشخص شده است. برای برخی از حرکات مخاطره‌آمیز، قانون، توقیف وسیله (توقیف به مدت یک هفته، توقیف به مدت یک ماه) را در نظر گرفته است که در مورد موتورسواران اعمال می‌شود.

وی در مورد وجود موتورسواران در پیاده‌راه بوعلی خاطرنشان می‌کند: در طی چند جلسه در شورای ترافیک استان و با تأکید فرماندار و دادستان محترم، شهرداری تمام ورودی‌های پیاده‌راه بوعلی را با وسایل سخت مثل نیوجرسی مسدود کرده است، اما متأسفانه، پیاده راه اکباتان با توجه به ثبت جهانی هگمتانه باز است و فعلا سر و سامانی نگرفته است. بیشتر موتورسیکلت‌ها هم از پیاده‌راه اکباتان وارد میدان می‌شوند. در داخل پیاده‌راه و پیاده‌رو اعمال قانون شدیدتر است. هم ورود در داخل پیاده‌رو و هم توقف در پیاده‌رو اعمال قانون می‌شود. به صورت روزانه چیزی حدود ۲۰۰ موتورسیکت اعمال قانون می‌شود. بعد از ثبت جهانی هگمتانه، ورودی پیاده‌راه اکباتان هم سر و سامان می‌گیرد و این مشکلات تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.

وظایف شهرداری در مدیریت پیاده‌راه

مدیر پیاده‌راه شهرداری همدان نیز در مورد انسان محوری شهر و وظایف شهرداری در قبال پیاده‌راه‌ها و چالش‌های موجود در آن چنین نظری دارد: پیاده‌راه‌ها در خیابان اکباتان، خیابان بوعلی و میدان اجرا شده است و بر اساس سیاست‌های موجود، احتمالا بعضی از خیابان‌ها هم به آن اضافه شود. با توجه به این‌که این پیاده‌راه‌ها، به صورت گسترده هستند و وقایع گسترده‌ای هم در آن‌ها می‌گذرد، از جمله این‌که ما شب‌بازار خیابان بوعلی را به صورت هر شب داریم، اتفاقاتی هم در این پیاده‌راه می‌افتد. آن‌چه که بیشتر مدنظر این گفت‌وگو است، تردد سواره است. به طور کلی در پیاده‌راه، تردد سواره (با سوخت فسیلی) ممنوع است؛ کمااین‌که خودروهای برقی هم که در آن‌جا در حال تردد هستند، سوخت گازوئیلی ندارند و خودروهای با سوخت فسیلی محسوب نمی‌شوند. به همین دلیل از خودروهای برقی استفاده شده که این قواعد رعایت شود. دومین بحث، تردد خودرو است که با توجه به اسم پیاده‌راه، خودرو در این محل‌ها تردد نمی‌کنند؛ مگر در مواقع خاص و اورژانسی که اتفاقی پیش بیافتد و دستگاه‌هایی مانند اورژانس یا آتش‌نشانی بخواهند فعالیت کنند. به این موارد فضای سبز هم اضافه می‌شود؛ چراکه نیاز به آبیاری و نظافت وجود دارد و شرح وظایفی که شهرداری در خدمات شهری دارد؛ از جمله نظافت و برف‌روبی تا سایر وظایفی مانند زیباسازی و هرس درختان که مربوط به شهرداری می‌شود. به دلیل تجاری‌بودن کاربری‌های پیاده‌راه‌ها، حمل بار و کالا نیز در این مناطق صورت می‌گیرد. با برنامه‌ریزی‌های موجود، این ترددها نیز در ساعات شلوغی انجام نمی‌شود و فقط خودروهای مربوط به نیرو انتظامی و دستگاه‌هایی که حضورشان لازم است، اجازه تردد در ساعات شلوغی دارند.

کاهش موتور سوار با اقدامات شهرداری

«محمد کرمی‌کبیر»، در مورد ورود موتورسوارن به پیاده‌راه‌ها نیز چنین تصریح می‌کند: در خصوص موتورسوار، شهرداری وظایفی دارد که این وظایف در چند مورد خلاصه می‌شود: یکی آن‌که ما باید آن‌جا نگهبانی داشته باشیم که علاوه بر وظیفه نگهبانی، راهنمای گردشگری و خدمات‌رسانی به مردم را انجام دهد که این کار انجام شده است. ما ۲۰ نیرو داریم که به صورت شیفتی و شبانه‌روزی در گیت‌های نگهبانی ما هستند. با توجه به این‌که نگهبان‌های قبلی کارایی مثبی نداشتند، شهرداری تصمیم گرفت کلیه نگهبان‌ها را تعویض کند و از کارکنانی که در شهرداری موجود هستند و توانایی‌های لازم را برای انجام این وظایف دارند، برای این موضوع استفاده کنیم. مبحث بعدی، بحث راه‌بندهای استاندارد برای ورود و خروج بود که این راه‌بندها تهیه شده، مشهود است و همگی اجرا شده است. علاوه بر آن نیاز به نظارت دائم داشتم که با نصب دوربین‌های نظارتی این کار را انجام دادیم و هر شش خیابان ورودی ما با دوربین مداربسته قابل رصد است و تمام برنامه‌های ما ضبط می‌شود و قابل رسیدگی است. مبحث بعدی که آخرین وظیفه شهرداری است، باید برای موتورسواران پارکینگ تهیه کنیم که این امر هم در حال اجرا است و از ابتدای شهدا، پارکینگ در ابتدای هر خیابان در حال انجام است. مباحث کنترلی که در حیطه وظایف راهنمائی و رانندگی و نیرو انتظامی است در شرح وظایف قانونی شهرداری نیست، کما این‌که ما اجازه توقیف هیچ موتورسواری را نداریم. این امر می‌طلبد که راهنمایی و رانندگی گشت مقیم در این محل‌ها داشته باشد. با اقدامات صورت گرفته توسط شهرداری، تردد موتورسوار در پیاده‌راه‌ها کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

بساط گستران؛ عامل ورود موتورسواران

سرپرست سازمان مدیریت مهندسی حمل‌و‌نقل شهرداری همدان در مورد تردد موتورسواران در پیاده‌راه بوعلی همدان این‌گونه توضیح می‌دهد: ما یک سری دسترسی عرضی به خیابان بوعلی و اکباتان داریم که خواهش من این است که این پروژه را به سه قسمت تقسیم کنیم: پیاده‌راه بوعلی، پیاده‌راه اکباتان و میدان امام (ره). آن‌چه که به شهردار گفتم و پیشنهاد را به فرمانداری ارسال کردیم، این بود که در فاز اول به پیاده‌راه بوعلی تمرکز کنیم. ما ۷-۸ دسترسی عرضی در خیابان بوعلی داریم. این دسترسی‌ها قبلا به وسیله موانع فیزیکی مسدود شدند و مسیر مخصوص عبور ویلچر و کالسکه بچه در هر یک از این‌ها تعبیه شد؛ بقیه را با موانع یو (U) شکل فلزی مستحکم بستیم. منتهی با توجه به این‌که ما در پیاده‌راه بوعلی بحث شب‌بازار (بساط گستران) سیار را داریم، این‌ها در فاصله  ۵۰ تا ۱۰۰ متر انبارهایی گرفتند که با چرخ دستی و گاری از آن‌جا بسطشان را به داخل پیاده‌راه می‌آورند و شب در آن‌جا بساط می‌کنند. وجود این افراد باعث شده که به مرور زمان ما شاهد بریده‌شدن آن موانع فیزیکی (قطعات فلزی) باشیم. معبرهایی را برای خود باز کردند و از آن‌جا داخل می‌آمدند. برخی از موتورسیکلت‌سواران از این موانع به داخل پیاده‌راه می‌آمدند. مجموع این عوامل باعث شد که تردد موتورسیکلت زیاد بود و با وجود این‌که پلیس برخورد می‌کرد و این‌ها را بعضا متوقف می‌کرد؛ اما این موارد در مجموع بازدارنده نبود.

طرح موقت با نیوجرسی؛ در انتظار طرح نهایی

«امیر بهرامی شرافت» در پاسخ به راهکار سازمان مدیریت مهندسی حمل‌و‌نقل شهرداری همدان برای ورود موتورسیکلت‌ها به پیاده‌راه چنین پاسخ می‌دهد: ورود موتورسیکلت در پیاده‌راه‌ها باعث آزار و اذیت مردم، به ویژه کودکان و سالمندان می‌شد. این بود که جلساتی را به محوریت شورای ترافیک شهرستان که در فرمانداری برگزار کردیم که بازدید میدانی نیز در تاریخ ۱۰ خرداد توسط نماینده‌های شهردای، فرمانداری، پلیس راهور، پلیس انتظامی و استانداری اجرا شد. با بررسی موضوع نتیجه گرفته شد که شهرداری باید دسترسی را با نیوجرسی به طور موقت ببندد. باوجود این‌که می‌دانستیم با این کار جلوی ورود کالسکه و ولیچر را هم داریم می‌گیریم. با علم بر این موضوع، این امر ابلاغ شد و گفتند که فعلا این کار را انجام بدهید تا طرح نهایی تهیه شود. ما با همکاری فرمانداری و پلیس دسترسی را پس از آن جلسه بستیم. پس از این اجرای این طرح چند دستفروش اقدام به جابجایی این موانع شدند که این افراد دستگیر و به مراجع قضائی معرفی شدند. برای ویلچر و کالسکه نیز خواهش کردیم که از گیت‌های ورودی و انتهایی تردد انجام شود تا طرح دائمی تهیه و اجرا شود. در کل شهرداری مجری شورای ترافیک شهرستان و استان است.