*محمدمهدی اسدی
واژه‌ای بی‌مقدمه، بی‌انتها، دربردارنده حسی از ابدیت، ریشه در سرشت انسان، یادگاری از جایگاه اصلی آدمی، گوهری ایزدی و خصلتی از بالاترین ارزش‌هایی که ما را به درکی درستی از آدمیت می‌رساند، پیونددهنده با اصل خود، نیست‌کننده گسست‌ها. رفاقت و تنها رفاقت، چیزی است که به بیشتر نیازهای ابتدایی آدمی، بقا و زنده‌ماندن، قدرت، عشق و تعلق خاطر و آزادی پاسخ جامع می‌دهد. رفاقت نه جنسیت می‌شناسد و نه سن و سال، ارتباطی است که تعهد، اعتماد، نگرانی، دلسوزی و… را برمی‌انگیزد. رفاقت تنها برآورده‌ساختن تمایلات وجودی نیست و فقط در دوستی با یک نفر خلاصه نمی‌شود؛ گستره رفاقت دربرگیرنده آشنایان، خویشان، خانواده و همسایگان است. رفاقت به نوعی شناخت گیتی یا خودشناسی است؛ چون بر پایه‌هایی استوار است که ریشه در درون انسان دارد. انسان با طبیعتی اجتماعی آفریده شده؛ یعنی زندگی آن کاملا به همزیستی، عشق‌ورزیدن، دوست‌داشتن و یاری‌رساندن وابسته است. همدلی، همدمی، همراهی، همدردی و دوستی بدون رفاقت بی‌معنا است. رفاقت همان‌گونه که ما را به اوج دوست‌داشتن‌ها می‌برد و زندگی را رنگ و بویی از خوشبختی و انسانیت می‌بخشد، معناکننده پاک‌ترین شکل انسانیت هم هست؛ اگرچه رفاقت نوعی دوستی با خود است، اما نحوه بیانش در هر نسلی متفاوت است؛ چون محتوای رفاقت در برگیرنده همدلی، غضب، خشم، رحم، دلسوزی، عشق، فداکاری و حمایت است و همیشه و همواره در چبود و نهاد انسان می‌درخشد و هرگز گوهره اصلی رفاقت دگرگون نمی‌شود، اما با اقتضای زمانه خود نحوه بیان آن متغیر است، انسان تنها در جهان سه بعدی زندگی نمی‌کند که تک‌محور و انفرادی جلو رود خرد، بینش، عشق و… چیزهایی است که نمی‌گذارد تک‌و‌تنها بخواهیم این گیتی فانی را بدرود بگوییم. این خصلت نیرومند همان اندازه که انسان را به اوج انسانیت دعوت می‌کند می‌تواند قهقرایی فلاکت هم به انسان نشان دهد. همین خصلت در جهان امروز وسیله‌ای شده برای به زوال‌کشیدن. بهانه‌ای شده برای نابودساختن. رفاقت‌های دروغین و ظاهری که دست افزار سیاست‌هاست، تبدیل به ریشه بسیاری از مشکلات کنونی جامعه‌ها شده اعتیادها، خیانت‌ها و جنگ‌ها…
رفاقت در نسل‌های نو به خصوص در دهه هشتاد یا حتی نود با چیزهای عجیب و جدید و نوظهوری خود را نشان داد. چیزهایی که در گذشته مفهومی نداشت، شکل رفاقت‌های اکنون در پشتیبانی‌ها، همدردی‌ها و دوست‌داشتن‌های حقیقی و ساده خلاصه نمی‌شود علاوه بر دنیای حقیقی، در این نسل رفاقت به شیوه جدیدی آن هم در دنیای جدید شکل گرفته. در دهه هشتاد، معیارهای تازه‌ای برای بیان رفاقت و دوست‌داشتن وجود دارد؛ معیارهایی که برای دهه‌های پیشین بی‌معنا بود؛ مثلا اگر ما قواعد این دنیا را نشناسیم و ندانیم like(پسندیدن)، comment(نظر دادن)، shar(همرسانی)، Online(برخط)، block(مسدود کردن)، follower(دنبال کننده) و… چیست برای یک دوستی مداوم و پایدار با این نسل نمی‌توانیم آن‌گونه که شایسته است، موفق بود. رفاقت‌های دهه هشتاد و نود … انتظارها را متفاوت‌تر کرده، چون نسل‌های جدید نسل‌های با خانواده‌های کم‌جمعیت و بدون خواهر و برادر و … هستند، نمی‌توان رفاقت‌های آن‌ها را با نسل‌های پیشین همسنجی کرد یا مورد داوری قرار داد، اما می‌توان با شناخت نسل و دنیای آن‌ها رفاقتی بی‌مرز داشت.