دبیر ستاد مدیریت بحران شهرداری:
علت سرپوشیده‌کردن رودخانه‌ها، جاری‌شدن فاضلاب است

*مینا ساکی

شهرداری در اغلب موارد اقدام به سرپوشیده‌کردن رودخانه‌ها می‌کند، در حالی‌که با زیباسازی آن‌ها می‌توان به زیبایی شهر کمک کرد.

وظایف شهرداری

رئیس اداره مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری، در گفت‌وگو با همدان‌نامه درباره وظایف شهرداری در حوزه ساماندهی رودخانه‌های داخل شهر، می‌گوید: وظیفه ساماندهی رودخانه‌های داخل شهر، بر عهده شهرداری نیست و شهرداری صرفا‌ وظیفه کنترل سیلاب شهری را به عهده دارد.

«بیتا روحی» می‌افزاید: متأسفانه شهرداری، مسئولیتی به عهده گرفته اما برخی فکر می‌کنند این وظیفه شهرداری است، اما سازمان مدیریت بحران کشور بعد از سیلاب سال ۱۳۹۸ لرستان، با دادگاه‌هایی که تشکیل داد و جلساتی که برگزار شد، به حکم دادستانی، وظیفه ساماندهی رودخانه‌ها را به وزارت نیرو سپرد.

وی در ادامه بیان می‌کند: ساماندهی رودخانه، محاسبه دبی رودخانه است و این کار تخصصی وزارت نیرو است، اما وزارت نیرو تابه حال مسئولیت رودخانه‌های داخل شهر همدان را قبول نکرده است. به این دلیل که شهرداری قبلاً تغییراتی داده و دولت به این‌که لایروبی انهار وظیفه شهرداری است، استناد می‌کند. اداره راه و شهرسازی، پس‌رفتگی شهر و طرح جامع را مطالعه می‌کند و باید سیلاب و رودخانه‌ها را ببیند و براساس آن، طرح تفصیلی شهر را ارائه کند.

مشکلات

روحی می‌افزاید: طرح تفصیلی شهر همدان، مسیر رودخانه‌ها را در معبر قرار داده و شهرداری موظف به اجرای طرح تفصیلی است. اگر آن را معبر کنیم، پس یک منطقه تحت پوشش قرار نمی‌گیرد و از طرفی موظف به اجرای طرح تفصیلی هستیم. به طور مثال در بین‌النهرین که رودخانه پوشیده شده، باید آزادسازی صورت بگیرد و برای آزادسازی باید جایگزین این معبر را پیدا کنیم تا بتوانیم آن را آزادسازی کنیم. یکی از راه‌های کمکی برای بار ترافیکی خیابان بوعلی، بین‌النهرین است. بنابراین یک سری مشکلات با اجرای طرح تفصیلی به وجود آمده است.

رئیس اداره مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری درباره اقدامات شهرداری در این زمینه، اظهار می‌کند: شهرداری پنج رودخانه شهر همدان را برای سیلاب‌های ۱۰ تا ۵۰ ساله مدل‌سازی کرده است. در شهر همدان ۶۳ کیلومتر رودخانه وجود دارد و از این مقدار، ۳۰ کیلومتر آن سرپوشیده است و ۲۰ کیلومتر بر اساس مدل‌سازی، برای سیلاب ۵۰ ساله، گذرده سیلاب ندارد به همین دلیل شهرداری چند سیل برگردان اجرا کرده تا خانه‌هایی که در مسیر آن هستند را تملک کند. در بعضی اوقات که تملک امکان‌پذیر نیست، بار رودخانه را کم کرده‌ایم‌.

روحی در ادامه می‌گوید: برای مثال رودخانه‌ای که از حق‌گویان می‌گذرد، یکی از رودخانه‌هایی است که گذرده سیلاب ندارد و چون هم سر باز است و هم از مناطقی مسکونی عبور نمی‌کند، بار آن را به رودخانه عباس‌آباد انتقال می‌دهیم. سیل برگردان طراحی کرد‌ه‌ایم و بار رودخانه‌هایی که گذرده کمتری دارند کمتر شده و به رودخانه‌هایی که گذرده بیشتری دارند، انتقال داده می‌شوند که در طرح جامع دیده شده است.

وی با بیان این‌که این امکان وجود دارد که بیشتر از حد انتظار، سیلاب داشته باشیم، تأکید می‌کند: به همین دلیل باید آمادگی لازم را برای خطرات احتمالی داشته باشیم که برای آن سناریوهای مختلفی نوشته شده و مانور برگزار شده تا نیروها آمادگی لازم را داشته باشند. در سیلاب سال ۹۷ از ورود آب به رودخانه دیوین جلوگیری کردیم و آن را انتقال دادیم تا اماکن مسکونی مردم دچار مشکل نشوند.

فاضلاب و آزردگی شهروندان

می‌پرسم شهرداری معمولا رودخانه‌ها را سرپوشیده می‌کند، آیا راه دیگری وجود ندارد که روحی پاسخ می‌دهد: ترجیح شهرداری این است که رودخانه‌ها به علت هزینه‌های بالا، سرپوشیده نشود اما اهالی آن مناطق دچار مشکلاتی می‌شوند و تمام رودخانه‌هایی که سرپوشیده می‌شوند، به درخواست اهالی آن‌جاست، به دلیل این‌که فاضلاب رودخانه‌ها در بعضی مکان‌ها خصوصا در تابستان که مقدار آبی که وارد می‌شود کم، و حجم فاضلاب زیاد است و غیرقابل تحمل می‌شود.

وی می‌افزاید: اقداماتی هم در راستای پاکسازی رودخانه‌ها صورت گرفته که طی جلساتی، مدیریت قبلی شهرداری اعلام آمادگی کرد تا کمک کند که فاضلاب از رودخانه‌ها جدا شود. درباره رودخانه‌هایی که آلوده به فاضلاب هستند، حیوانات موزی دارند و آلودگی‌های زیست محیطی و بیماری‌های مختلف ایجاد می‌کنند و احتمال سقوط اطفال در رودخانه‌هایی که سرپوشیده نشده بودند، وجود دارد. در برخی نقاط نرده‌گذاری شده اما نرده نمی‌توانست از بو، جلوگیری کند و مشکلات اجتماعی در آن مناطق به وجود آمد به همین دلیل برخی شهروندان نرده‌ها را کندند.

رئیس اداره مدیریت بحران و پدافند غیر عامل شهرداری، با اشاره به این‌که تعداد رودخانه‌های سرپوشیده استان تقریبا ۵۰ درصد است، خاطرنشان می‌کند: از ۶۳ کیلومتر رودخانه، ۳۰ کیلومتر آن سرپوشیده است که تقریبا ۵۰ درصد می‌شود.