نقش موسیقی در هنر تئاتر
*علی پاشا رجبلو
*مدرس موسیقی
تئاتر دوبار زاده شد و هر دوبار از موسیقی ( ولادیمیر استانیفسکی )
اگر بپذیریم که سرچشمه هنر تئاتر و نمایش، از مراسم آئینی و روابط و مناسبات اجتماعی مردم، در طول تاریخ فرهنگ جوامع مختلف شکل گرفته و به تدریج تکامل یافته، نمیتوان نقش موسیقی را در آن نادیده گرفت، چراکه در همه مراسم آئینی اقوام مختلف موسیقی همواره نقش تعیینکنندهای داشته و همچنان نیز دارد.
طراوت و پویایی هر دو هنر تئاتر و موسیقی در اجرای زنده این هنرها است، که متاثر از نوع داستان و متن یک نمایشنامه و همچنین توجه به عناصر فرهنگی – جغرافیایی هر جامعه، نیاز به استفاده از یک موسیقی مناسب دارد؛ بهطور مثال اگر یک نمایشنامه که بر اساس یک داستان و یا آیین خاصی از مغرب زمین، برای اجرای یک تئاتر، مورد استفاده قرار گرفته است، حتما به عناصر موسیقیایی آن منطقه نیاز دارد که میتواند در کیفیت پیوند موسیقی و چنین اثری موثر شود و اگر نمایشنامهای به یک منطقه خاص جغرافیایی با فرهنگ خاص آن، چون کشور ما، که از فرهنگها و آیینهای متفاوت برخودار است، استفاده از موسیقی ویژه این مناطق و تنوع فرهنگی، که خود دارای فرهنگ موسیقیایی ویژهای است، بسیار ضروری است. توجه به موسیقی هنرهای نمایشی چون پردهخوانی، نمایش روحوضی، تعزیه، نقالی و شاهنامهخوانی و متون ادبیات فارسی که در زمینه نمایشنامهنویسی برای اجرای تئاتر مورد استفاده قرارگرفته، اهمیت ویژهای دارد .
نبودن یک رشته دانشگاهی و مراکز آموزشی در خصوص فراگیری چگونگی استفاده از نقش موسیقی در هنر تئاتر و از سویی نبود حمایت کافی و بهخصوص کمتوجهی کارگردانان این هنر در بخش موسیقی تئاتر، باعث شده که از موسیقی مناسب در حین اجرای تئاتر، استفاده نشود. به کارگیری یک موسیقی مناسب در هنر تئاتر میتواند احساسات و عواطف مخاطب را تحت تاثیر قرار داده و نقش مهمی در هنگام جابجایی صحنهها ، در پرکردن این وقفه اجرا در این زمان و همچنین میتواند فضای ذهنی را برای صحنههای بعدی، برای مخاطب بهوجود آورد.