*عاطفه کلهری
همواره در زمان آبیاری فضای سبز شهری شاهد هدر رفتن آب‌ها و جاری‌شدن آن بر سطح خیابان هستیم آن هم در شروع فصل گرما و بحران کم‌آبی، حال شهرداری و مسئولین فضای سبز برای جلوگیری از این هدررفت چه اقداماتی کرده اند؟ استهلاک سیستم آبیاری، سهل‌انگاری کارگران فضای سبز، اشکال در طراحی سیستم آبیاری و مانند این از جمله مسائلی است که هدررفت آب را موجب می‌شود. آبی که برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌شود باید از چاه قنوات، آب‌های سطحی و پساب‌های فاضلابی باشد و نکته مهم دیگر آموزش کارگران فضای سبز است.
به کارگیری روش‌های نوین علمی از جمله استفاده از مالچ برای کاهش تبخیر آب، بستر سازی مناسب برای گیاهان سازگار با محیط و اقلیم با کود حیوانی و مواد نگهدارنده آب مانند سوپر جاذب، زئولیت، تغذیه اصولی گونه‌های بوته‌ای و فصلی و همچنین درختان و درختچه‌ها در فصول زمستان و بهار، برای کاهش هدررفت آب و استفاده بهینه از منابع آبی تاثیرگذار است.
می‌توانیم دلایل هدررفت آب‌ها و مضرات آبیاری غیرصحیح ، غیرعلمی و غیر اصولی در فضای شهری را این‌گونه ببینیم:
کارگران فضای سبز در هوای بسیار گرم و زیر تابش آفتاب مشغول آبیاری چمنزار و فضای سبز هستند و نظارتی در این مورد صورت نگرفته است و از نظر علمی هم مضرات آبیاری در روزهای تابستان ثابت شده است و تانکرهای آب که هنوز هم به عنوان یک روش ناصحیح و غیرعلمی در سطح شهر می‌بینیم که علاوه بر هدر دادن آب خطرات احتمالی خودشان را هم در خیابان‌ها دارند و گاهی از ذهنمان می‌گذرد که آب تصفیه آشامیدنی از آب آبیاری بوستان‌ها جدا شده است؟ وقتی که شاهد این همه سهل انگاری هستیم.
به عقیده کارشناسان هم مصرف بهینه آب در کشور چندان مورد توجه نیست در حالی که حتی در کشورهای پرآب جهان هم موضوع مصرف بهینه آب و هدر ندادن این مایع گران‌بها به شدت مورد توجه مردم و دولت‌هاست.
حال مضرات آبیاری در روز و با تانکرهای آب چیست:
۱- به علت گرمای بالا و تبخیر سریع آب، چمن سیراب نمی‌شود و آبیاری سبب هدررفت آب می‌شود.
۲-کارایی و راندمان کارگران در ساعات گرم روز به شدت پایین می‌آید.
۳-در طول روز مردم نیاز به آب دارند و آبیاری در روز باعث افت فشار در شبکه آبرسانی خانگی می‌شود. البته در صورتی که آبیاری جداسازی نشده باشد.
۴- آبیاری باید در اواخر شب یا صبح زود باشد در ساعات خیلی گرم تبدیل قطرات آب به ذره‌بین باعث سوختن چمن می‌شود.
۵-آبیاری با تانکرهای بزرگ هم به دلیل کندی حرکت و خیس شدن سطح خیابان و معابر ایجاد خطر، ترافیک و سد معبر می‌کند و همچنین باعث تصادف و وقایع دلخراش می‌شود.
۶-جاری شدن آب بر روی سطح آسفالت علاوه بر لغزندگی باعث نفوذ آب در لایه‌های زیرین آسفالت می‌شود و احتمال ترک‌خوردگی و کنده‌شدن آسفالت را دارد و این همان هدر رفتن منابع مالی و دوباره‌کاری بر اثر تخریب راه است.
۷-در آبیاری با تانکر به علت این‌که کارگران از سیستم آبپاش استفاده نمی‌کنند و از شیلنگ‌های قطور آب را در بلوارها رها می‌کنند آب با فشار و دبی بالا سرازیر می‌شود که باعث جابه‌جایی و کنده شدن خاک و کود می‌شود و بیش از نیاز استاندارد در هر متر مربع آب ریخته می‌شود و این یک هدررفت بالاست که حتی باعث فرسایش خاک وآسیب به گل‌ها و گیاهان می‌شود و فقط۳۰تا۴۰ درصد این آب به مصرف گیاه می‌رسد.
برای جلوگیری از این هدررفت باید تصفیه‌خانه فاضلاب برای مصارف آبیاری داشته باشیم، پیمانکاران و کارگران فضای سبز را در کارگاه‌های آموزشی با دعوت از کارشناسان آب و انرژی آموزش دهیم. از تانکرهای کوچک و کم‌حجم، شیرهای برقی و تجهیزات روز دنیا برای آبیاری استفاده کنیم، در مورد روش‌های علمی صحیح که در دنیا استفاده می‌شود، تحقیق کنیم و اجرایی کنیم تا شاهد شهری زیبا و سبز بدون هدر رفت حیاتی‌ترین منبع زندگی یعنی آب باشیم.