همدان؛ پایلوت غرب کشور در بحث شهر دوستدار کودک

*فاطمه کاظمی

*روزنامه‌نگار

چند سالی است طرح «شهر دوستدار کودک» و اجرای آن در چند شهر کشور مطرح شده و با جدیت دنبال می‌شود. شهرداری همدان کارگروهی در این زمینه تشکیل داده و همدان در حال تبدیل‌شدن به پایلوت غرب کشور در این زمینه است. «امیر فتحیان‌نسب» معاون معماری و شهرسازی شهرداری همدان ساعتی مهمان دفتر همدان‌نامه بود و در این زمینه برای ما صحبت کرد. گفتگوی ما را در ادامه می‌خوانید.

از چه زمانی موضوع شهر دوستدار کودک در همدان مطرح شده است؟

چند سال پیش بنده مسئول فنی شهرداری منطقه ۱ بودم. آن زمان در پروژه‌هایی که اجرا می‌شد بحث مناسب‌سازی برای افراد کم‌توان مطرح نبود مگر در موارد خیلی محدود اما در حال حاضر این مسئله خیلی بیشتر مورد توجه است و مثلا در بحث پیاده‌رو برای نابینایان و توان‌یابان، سرویس بهداشتی و مواردی مانند این به این مسئله توجه می‌شود.

یکی از مسائلی که اخیرا مطرح شده این است که بخش قابل توجهی از جمعیت شهرها را کودکان تشکیل می‌دهند و متاسفانه شهرها برای بزرگسالان طراحی شده و کودکان در پروژه‌های شهری اصلا دیده نشده‌اند؛ حتی وسایل بازی موجود در بوستان‌ها نیز مناسب کودکان نیست. حداقل می‌توان گفت کودکان با نیازهای خاص اصلا دیده نشده‌اند. به همین دلیل چند سالی می‌شود که جریانی در تمام دنیا با حمایت یونیسف راه افتاده است و آن «شهر دوستدار کودک» است. در کشور ما هم یک سالی می‌شود که این جریان در چند شهر آغاز شده است و ما هم در همدان تلاش کردیم از شهرهای دیگر عقب نمانیم. بنابراین کارگروه شهر دوستدار کودک را تشکیل دادیم و خوشبختانه در حال تبدیل شدن به پایلوت غرب کشور در این بحث هستیم که البته زحمت اصلی آن را دکتر ارشادی زمانی که معاون شهرسازی بود، کشید و ما هم داریم این راه را ادامه می‌دهیم که اتفاق بسیار خوبی است که البته ادامه راه نیازمند آن است که ایجاد شهری مناسب کودکان به یک مطالبه و خواست اجتماعی تبدیل شود و مردم باید از همه نهادهای متولی مانند آموزش و پرورش، بهزیستی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سایر بخش‌ها بخواهند که شهر را برای کودکان مناسب‌سازی کنند.

از اقدامات و کارهای ملموسی که انجام شده است بگویید.

ما باید برای کودکان بوستان‌های تخصصی با نیازهای خاص کودکان ایجاد کنیم، معابر و پیاده‌روهای ما باید حتما طراحی ویژه کودکان داشته باشد. هنوز حتی برخی حداقل‌ها ایجاد نشده است مثلا راه آهن  و بوستان‌های بزرگ همدان هنوز اتاق مادر و کودک ندارند و این‌ها حداقل‌های لازم برای شهر مناسب کودک است تا مردم این اطمینان را داشته باشند که وقتی از خانه خارج می‌شوند از بوستانی با نیازهای تخصصی کودکان برخوردار هستند. در ورودی شهرها از جمله جاده کرمانشاه اتاق مادر و کودک در حال راه‌اندازی است.

ما باید بوستان‌هایی ایجاد کنیم که کودکان معلول بتوانند از وسایل بازی آن استفاده کنند یا بوستان‌هایی که مهارت‌ها و خلاقیت‌های کودکان را پرورش دهد که البته این‌ها کار سختی هم نیست اما متاسفانه در اولویت نبوده است که ما پیگیر ایجاد آن هستیم. همچنین خانه‌های بازی مادر و کودک در سطح شهر در حال گسترش است و چند مورد نیز راه‌اندازی شده است که البته مقداری با استانداردهای خانه بازی فاصله دارد؛ چرا که خانه بازی به معنای محلی برای بازی‌هایی است که باعث خلاقیت و مهارت‌پروری در کودکان می‌شود و خانه‌های بازی ایجاد شده بیشتر خانه اسباب‌بازی است یعنی جایی که کودکان با اسباب‌بازی سرگرم می‌شوند که البته شهرداری اولین خانه بازی که تمام استانداردها در آن رعایت شده است را در شهرک مدنی طراحی کرده است که امیدوارم بتوانیم در بهمن ماه افتتاح کنیم با یارانه بسیار خوب برای کودکان یک تا پنج سال.

اگر ما به دنبال سرمایه‌گذاری برای اصلاح جامعه هستیم باید برای این قشر یعنی کودکان سرمایه گذاری کنیم و شهر دوستدار کودک حوزه ها و پارامترهای زیادی دارد که برای سرمایه گذاری میتوان در آنها ورود پیدا کرد.

وضعیت سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه کودک برای مطالبه‌گری از شهرداری برای ایجاد شهر دوستدار کودک چگونه است؟

ما در جلسات کارگروه شهر دوستدار کودک از سازمان‌های مردم نهاد دعوت می‌کنیم و تا آخر سال نیز شورای شهر کودکان را تشکیل می‌دهیم چراکه اگر بخواهیم کاری برای کسی انجام بدهیم باید از زاویه دید او به موضوع نگاه کنیم؛ بنابراین اگر به دنبال شهر مناسبی برای کودکان هستیم باید از دنیای کودکان به مسئله نگاه کنیم و سرمایه‌گذاری کنیم.

قبلا فقط بهزیستی و آموزش و پرورش آن هم به طور ناقص و الکن وارد حوزه کودکان می‌شدند، حالا که مدیریت شهری وارد عمل شده است بسیار اتفاق مبارک و خوبی است و اعتماد مردم هم به شهرداری بیشتر از سایر نهادها است؛ اما به طور کلی آیا نهادهای دیگر شما را کمک می‌کنند؟

ما روی کمک نهادهای دیگر حساب چندانی باز نکردیم. در واقع بر این باوریم که اگر از بودجه عمرانی شهرداری  فقط ۳۰ درصد پروژه‌ها با محوریت شهر دوستدار کودک یعنی با توجه به شاخص‌هایی که این حوزه احتیاج دارد، انجام شود قطعا تغییرات محسوسی به وجود می‌آید. در حال حاضر نیز با ابلاغیه وزارت کشور، معاون معماری و شهرسازی همدان مدیر شهر دوستدار کودک شده است و بنده نیز به این حوزه بسیار علاقمند هستم و امیدوارم ظرف چند سال آینده شاهد تحول بزرگی در این زمینه در همدان باشیم.

تقاضای من از شما اهالی رسانه نیز این است که حداقل در چندین جلسه از کارگروه‌های ما شرکت کنید و پوشش خبری لازم را انجام دهید تا در این حوزه از سوی مردم مطالبه اجتماعی شکل بگیرد و مردم خواهان و پیگیر تحولات این حوزه در شهر باشند.

+++سوتیتر

فتحیان‌نسب: اگر بخواهیم کاری برای کسی انجام بدهیم باید از زاویه دید او به موضوع نگاه کنیم؛ بنابراین اگر به دنبال شهر مناسبی برای کودکان هستیم باید از دنیای کودکان به مسئله نگاه کنیم و سرمایه‌گذاری کنیم.