*علی پاشا رجبلو
*مدرس موسیقی
اگرچه از تاریخ و گذشته هنر موسیقی در همدان به اسناد و مدارک مهمی دسترسی نداریم اما بر اساس نوشتار و متون باقی مانده و همچنین تاریخ شفاهی، موسیقی همواره مورد توجه هنرمندان همدانی بوده است. در سال ۱۳۱۹ با توجه به نیاز به مدرسان موسیقی که نشان از علاقه مردم و وجود آموزشگاه‌های موسیقی در آن زمان بوده، هفت نفر از هنرمندان موسیقی همدان (و جالب این‌که همگی از زنان هنرمند همدانی بودند) در آزمون اداره موسیقی در تهران بعد از گذراندن امتحانات، به عنوان مدرس موسیقی پذیرفته می‌شوند. داوطلبان کشوری ۵۵۹ نفر بوده‌اند که در نهایت ۳۸ نفر برگزیده می‌شوند که ۷ نفر از این تعداد همدانی هستند. همچنین متاثر از هم مرز بودن استان همدان با استان‌هایی چون کرمانشاه، کردستان، لرستان و زنجان، موسیقی مقامی همدان در قالب موسیقی عاشیق‌ها و نوازندگان تنبور و گروه‌های متمایل به موسیقی نواحی لرستان، با ویژگی‌های خاص خود، شکل گرفته است. عاشیق‌ها به همراه سازهای عاشیقی چون چگور، بالابان و سرنا به نقل داستان‌هایی با مضامین عاشقانه و حماسی و آیینی می‌پردازند و در بخش موسیقی مقامی تنبورنوازی، هنرمندان این عرصه به نوازندگی مقام‌های تنبورنوازی اهتمام می‌ورزند.
در بخش موسیقی شهری، گروه‌های مختلف در ژانرهای گوناگون در قالب گروه‌های موسیقی دستگاهی، کلاسیک، تلفیقی و پاپ حضور گسترده‌ای دارند که نشان از توجه علاقه مندان و شنودگان این شیوه‌های موسیقی در همدان است و استادان و مدرسین دلسوزی در آموزشگاه‌های موسیقی و به صورت خصوصی در حال آموزش در دو بخش موسیقی سازی و آوازی هستند. همچنین جلسات هفتگی خانه آواز همدان و برگزاری هفتگی گروه دوره موسیقی آوازی عبدالله دوامی در آموزشگاه پارت، گامی در معرفی و اشاعه موسیقی آوازی در همدان، از دیگر فعالیت‌های هنرمندان موسیقی در همدان است.
در بخش سازندگان سازهای موسیقی از قبیل تار، سه تار، سنتور، تنبک، عود، قانون، نی و سازهای دیگر، همدان سازگران برجسته و ماهری را پرورش داده است که نه تنها نیازهای استان را برطرف می‌سازند بلکه بسیاری از این سازها به شهرهای دیگر کشور فرستاده می‌شود. علاوه بر این در زمینه ابداع و اختراع سازها، تعدادی از هنرمندان همدانی موفق شده‌اند چند ساز اختراع و به ثبت برسانند. استادانی چون منصور زندی مخترع ساز چهارنای و بهروز بیگی مخترع و سازنده ساز یسنا و میروحید رادفر نمونه‌هایی از این سازندگان تلاشگر ساز در همدان هستند. از جمله سازگران فعال در همدان می‌توان به هنرمندانی چون محمد علایی، جمشید منطقی، مهرداد وارسته، وحید منطقی، شهرام میرزایی، نادر مبتقا، مصطفی سنایی، مجید اصغری، حسن قره گوزلو، رضا خالقی، بی آبادی، برادران مرادی، مجید اصغری، اصغر کریمی، محرابی، روان، تیمور بختیاری، رضا وزینی، رضا ناظمی، فرضییایی، حسن بیابانگرد، محمد همایی، سلیمانی، حسین چراغی و ده‌ها نفر دیگر اشاره کرد.
در سال‌های اخیر خوشبختانه نگاه مثبتی در متولیان و مسئولین هنر موسیقی شکل گرفته اما همچنان مشکلاتی وجود دارد، گرفتن مجوز برای کنسرت‌ها، تامین سالن مناسب برای اجراها و تمرین‌ها، نبود حمایت کافی از هنرمندان موسیقی به علت تاثیر شیوع کرونا، استفاده از مدرسین ناکارآمد و کم تجربه در حوزه آموزش و نبود نظارت کافی در این خصوص، نداشتن یک نشریه برای خبر و اطلاع رسانی و مطالب آموزشی موسیقی در استان، از جمله مشکلاتی است که به کیفیت تولید آثار موسیقایی آسیب می‌رساند. البته در سالی که گذشت کارنامه مثبتی از سوی هنرمندان همدانی با هماهنگی انجمن موسیقی استان و با همکاری اداره‌کل فرهنگ و ارشاد همدان در حوزه‌هایی چون برگزاری کنسرت‌های مختلف، کارگاه‌های آموزشی و پژوهشی با موضوعات مختلف، نشست‌های شعر و موسیقی، کنسرت‌های آنلاین مجازی در شبکه‌های مجازی (به علت شیوع ویروس کرونا)، مسابقه کتابخوانی موسیقی، دیدار با پیشکسوتان موسیقی همدان و یادمان و بزرگداشت برای عارف قزوینی و تورج شعبانخانی و همچنین فعالیت واحد موسیقی حوزه هنری در این راستا با قالب شب آواز هگمتانه در معرفی هنرمندان موسیقی همدان و برگزاری کارگاه‌های مختلف آموزشی پژوهشی توسط این نهاد با همکاری آموزشگاه‌های موسیقی همدان، انجام شده که می‌تواند به اعتلا و رشد کیفیت موسیقی در همدان کمک شایانی کند .
متاسفانه جشنواره موسیقی استان به عنوان یکی از تاثیرگذارترین گردهمایی‌های هنرمندان موسیقی، به علت شیوع کرونا در اسفند ۱۳۹۸ برگزار نشد اما می‌توان با همدلی و همکاری و استفاده از همه امکانات بالقوه گروه‌های با ژانرهای مختلف، آموزشگاه‌های موسیقی، انجمن موسیقی استان، واحد موسیقی حوزه هنری، سازمان فرهنگی شهرداری و تامل و همیاری اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی همدان در حمایت از هنرمندان، به توانمندسازی هنر موسیقی در همدان امیدوار بود .