پافشاری برای تصویب یک طرح غیرکارشناسی

*محمدهاشم پاکیزه

*فعال گردشگری

مدیریت‌های شهری در کشورهای توسعه‌یافته، برنامه‌های شهری خود را از حوزه طرح‌های تفصیلی و جامع خارج کرده‌ و به جای آن از طرح‌های استراتژیک استفاده می‌کنند.

هدررفت منابع، ناامیدی شهروندان، پائین‌آمدن سطح بهداشت عمومی، کارکرد غلط سیستم‌های مدیریت شهری، ضعف سیستم‌های اقتصاد شهری و درآمدی شهروندان، تبعیض، رواج بی‌عدالتی، بالارفتن آمار جرم و جنایت و در نهایت نارضایتی اجتماعی، حاصل بی‌توجهی دولتمردان به توصیه‌های علمی و فنی کارشناسان و صاحب‌نظران دانشگاه در حوزه شهرسازی خواهد بود.

ظرفیت زیست‌پذیری شهرها، یکی دیگر از مهم‌ترین مولفه‌هایی است که کارشناسان به هنگام مطالعه طرح جامع هر شهر، مکلف به بررسی آن هستند.

این‌که امروز شهر همدان با ۵۵۴،۴۰۶ هزار نفر جمعیت (آمار رسمی مرکز آمار کشور سال ۱۳۹۵)، با بحران آلودگی هوا و کمبود آب شرب مواجه است، بدان معنی است که این پهنه جغرافیایی امکان پاسخگویی به نیازهای زیستی این جمعیت را ندارد. علاوه بر این ما در شهر همدان با بحران بیکاری نیز مواجه هستیم، با این شرایط برخی افراد که خود را مسئول فشار برای تصویب طرح جامع همدان می‌دانند، چند سال است که با روش‌های مختلف به دنبال افزایش جمعیت شهر همدان از طریق افزایش مهاجرت مردم از روستاهای و شهرهای مختلف به این شهر هستند.

نبود توازن و تعادل جمعیتی استان همدان دستاورد همین رفتارهای غیرعلمی و غیرکارشناسی افراد صاحب‌نفوذ در تصمیم‌گیری‌های استان است. به نحوی که امروزه ما شاهدیم حدودا ۳۷ در صد از جمعیت استان همدان (معادل نسبی جمعیت شهر همدان نسبت به جمعیت استان همدان)، در کمتر از ۲۷ صدم درصد از پهنه جغرافیایی (مساحت تقریبی شهر همدان نسبت به مساحت استان همدان) آن زندگی می‌کنند.

باعث تعجب است افرادی که مسئولیت قانون‌گذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین، توسط همین مردم به آن‌ها سپرده شد، امروزه برای پافشاری برای تصویب یک طرح غیرکارشناسی مسیری را طی می‌کنند، که با قوانین بالادستی و قوانین و مقررات موضوعه کاملا در تزاحم و تداخل است.

وقتی می‌بینیم کارشناسان اهل فن، و صاحب‌نظران دانشگاه بارها و بارها معایب این طرح را از طریق رسانه‌ها به مردم منتقل می‌کنند، قاعدتا این افراد هم اگر ادله علمی، تجربی و قانونی برای تصویب این طرح  دارند، بهتر است صراحتا با مردم در میان بگذارند و اگر واقعا حرفی برای گفتن دارند در یک میزگرد رسانه‌ای با منتقدان طرح گفت‌وگو کنند.

الحاق روستاها و شهرهای مجاور به محدوده شهر همدان

حدود دو سال از الحاق روستاهای علی‌آباد، قاسم‌آباد و حسن‌آباد به شهر همدان می‌گذرد، آن موقع هم کارشناسان و صاحب‌نظران دانشگاه به الحاق این روستاها به شهر همدان انتقاد داشتند، مردم روستاها هم مخالف الحاق بودند، اما با همین روش‌هایی که امروزه در رسانه‌های رسمی بیان می‌کنند (فشار برای تصویب طرح جامع)، روستاها را به شهر همدان الحاق کردند.

دستاورد آن به جز نارضایتی اجتماعی مردم روستاها چه بود؟ از طرف دیگر آیا شهروندان همدان از الحاق این روستاها به شهر منتفع شدند؟ یا منتفع خواهند شد؟

این افراد در حال پیاده‌سازی همین داستان در مورد شهر اصیل و تاریخی جورقان هستند، آن‌چه مشخص است مردم جورقان هم مانند مردم سه روستای الحاقی به شهر همدان، از طریق شورای شهر جورقان نارضایتی خود را از این موضوع اعلام کرده‌اند.

این رفتار غیرمسئولانه و ادامه‌دار شاید یک روز با نظارت دقیق بر اجرای قوانین متوقف شود، اما تا آن روز مردم و سرزمین متحمل خسارات جبران‌ناپذیری خواهند شد.

نقض حقوق حاکمیت

بند ۲ و ۳، اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تعیین و نظارت بر سیاست‌های کلی نظام را به عنوان وظایف و اختیارات رهبر برشمرده است، و بر همین اساس سیاست‌های کلی نظام در امور شهرسازی توسط مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۹ به دولت و سایر نهاد‌های حاکمیتی و نظارتی ابلاغ شده است، بنابراین طرح‌های مزبور از جنبه رعایت حقوق حاکمیت، باید توسط شورای اسلامی شهر همدان و جورقان نیز مورد بررسی قرار گیرد.

مستند به اصول هفتم، یکصدم و یکصد و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حقوق شهروندان نیز در پیش‌نویس این طرح‌ها (به واسطه بی‌توجهی به تذکر‌های شورای اسلامی شهر همدان و جورقان) نادیده گرفته شده و هر دو مورد فوق الذکر در صورت اثبات در مراجع قضایی مشمول حقوق عامه می‌شوند.