*نصراله پزشکی
*فعال حوزه کودکان
در خبرهای هفته گذشته آمده بود که همدان یکی از دوازده شهری است که برای اجرای آزمایشی طرح شهر دوستدار کودک انتخاب شده است تا در صورت موفقیت در این مرحله نامزد دریافت نشان شهر دوستدار کودک از یونیسف شود. شهر دوستدار کودک چند سالی است در همدان مطرح و از سال گذشته به طور جدی توسط تشکل‌های دوستدار کودک، کمیسیون فرهنگی شورای شهر و معاونت شهرسازی و معماری وسازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری در قالب کارگروه و شورای اجرایی شهر دوستدار کودک پیگیری شده است و در کنار کارهای مطالعاتی و نظری اقدامات پراکنده‌ای هم مانند برگزاری گذر کودک اجرا شده است. برای این‌که واقعا در ساختن شهری تا حد امکان دوستدار کودک و نیز در ارزیابی‌های بیرونی موفق بشویم ضروری است به طور جدی و منطقی و دور از تعارفات معمول به ارزیابی واقع بینانه وضعیت شهر بپردازیم.
با وجودی که همان‌طور که در شماره‌های قبلی گفتیم بخش‌هایی از شورای شهر وشهرداری همدان که در بالا ذکر شد اگر نگوییم تنها اما قطعا جدی ترین نهادها در پیگیری حقوق کودکان در همدان هستند که رعایت حقوق کودکان را در اولویت برنامه‌ریزی خود قرار داده‌اند اما نا هماهنگی در برخی سیاست‌گزاری‌های کلان می‌تواند مانعی جدی در راه رسیدن به شهر دوستدار کودک باشد.
شهر دوستدار کودک در واقع ادغام پیمان‌نامه حقوق کودک در مدیریت شهری است. ماده ۲ (ممنوعیت تبعیض) این پیمان‌نامه که یکی از چهار اصل اساسی آن است، بیان می‌کند که حکومت‌های عضو این پیمان‌نامه، برای هر کودکی که در قلمرو آن‌هاست، بدون تبعیض و یا فرق گذاری و بدور از هرگونه وابستگی به نژاد، رنگ پوست، منشاء اجتماعی و قومی و یا ملی، میزان دارایی، معلولیت، وضعیت سرپرست و یا والدین و هر موقعیت دیگری که کودک در آن است، اجرای حقوق مندرج در این پیمان نامه را تضمین می‌کنند و تمام اقدامات لازم را انجام می‌دهند تا این اطمینان کامل را به وجود آورند که هر کودکی از همه اشکال تبعیض و فرق گذاری در امان است.
این اصل در معیارهای شهر دوستدار کودک یونیسف به صورت داشتن حق بودن یک شهروند برابر با دسترسی به همه امکانات صرف نظر از نژاد مذهب جنسیت درآمد یا ناتوانی برای تمام کودکان بیان شده است. درست است که مشارکت کودکان و در نظر گرفتن دیدگاه و منافع آن‌ها در مدیریت شهری مهم‌ترین اصل دررسیدن به شهر دوستدار کودک است اما در صورتی که اصل مهم نبودن تبعیض رعایت نشود هیچ کدام از معیارهای شهر دوستدار کودک درست اجرا نخواهد شد و در صورت اجرا هم محدود به مناطق خاص و صوری خواهد شد.
اگر نگاهی به امکانات بازی، تفریح و فضای سبز قابل استفاده کودکان در محلات شهر از جنوب به شمال شهر از روی نقشه بیندازیم یا گشتی سریع در این مناطق بزنیم به آسانی پی به تفاوت‌های آشکار خواهیم برد. از قدیم مناطق سرسبز و خوش آب و هوای جنوب شهر محل زندگی اقشار برخوردار و پر درآمد بوده و درقسمت های شمالی طبقات کم درآمد و مهاجرین روستایی، با تراکم چندین برابری جمعیت و نسبت بسیار بالاتر کودکان به تعداد خانواده، ساکن بوده‌اند. این نابرابری سنتی را تمرکز اقدامات شهرداری‌های دوره‌های مختلف بر مناطق جنوبی تشدید کرده است که متاسفانه در برخی از این طرح‌ها مانند ساخت شهربازی در بلوار ارم به گفته کارشناسان ابتدایی‌ترین اصول معماری شهری در مکان‌یابی رعایت نشده است و به نظر می‌رسد مهم‌ترین معیار در انتخاب محل درآمدزایی بیشتر بوده است که آن هم گویا با توجه به دسترسی کودکان مناطق برخوردار به انواع تفریحات چندان موفق نبوده است. نگاهی به نقشه مناطقی مانند کوی خضر و ولیعصر و اسلامشهر و مقایسه فضاهای بازی و تفریح آن‌ها با پردیس و استادان به خوبی این تفاوت‌ها را نشان می‌دهد. به عنوان مثال در کوی خضر که سال‌هاست تنها بوستان کوچک محل با عبور خیابان از وسط آن برای کودکان نا امن و عملا غیرقابل استفاده شده حدود۲۶۰۰کودک زیر ۵ سال محروم از بسیاری از امکانات تفریحی و در منطقه استادان ۹۰۰ کودک زیر ۵ سال با دسترسی به تسهیلات تفریحی متنوع زندگی می‌کنند.
معلولین و سایر کودکان با نیازهای ویژه، کودکانی که به علت اختلالات و کمبودهای مادرزادی یا اکتسابی جسمی و روانی و اجتماعی نیاز به توچه و امکانات و تدابیر ویژه دارند ، نیز از این تبعیض رنج بسیار می‌برند. در هیچ کدام از زمین‌های بازی وسایل ویژه این کودکان وجود ندارد و فضای خاصی هم برای آن‌ها در نظر گرفته نشده است. متاسفانه تلاش برای قانع کردن مسئولین شهرداری در اختصاص فضایی برای این کودکان تا به امروز بی‌نتیجه مانده است و بهانه‌هایی مانند نیاز به مجوز خاص مانع از اختصاص برخی فضاهای ظاهرا بدون استفاده به این منظور شده است. این‌ها در حالی است که در اخیرا هزینه‌های هنگفتی صرف ساختن مسیر دوچرخه سواری برای افراد سالم مرفه در مناطق برخوردار ( بلوار ارم ) که فعلا به علت نوع پوشش آن که برای این کار نامناسب است برای پیاده‌روی و پارک ماشین استفاده می‌شود، یا تزیین غیرضروری پیاده‌روهای استادان و پردیس با اشکال و رنگ‌های مختلف شده است.
اولین گام درحرکت به سوی شهر دوستدار کودک کاهش حداکثری و در نهایت حذف این نابرابری‌ها از طریق
ایجاد امکانات جدید یا راهکارهایی برای توزیع عادلانه امکانات فعلی است که بدون تحقق آن هرگونه اقدامی شامل اکثریت کودکان شهر نخواهد شد و نمی‌تواند در جهت رسیدن واقعی به هدف باشد. در این راه ضروری است که تشکل‌ها و افراد دوستدار کودک پیگیر و مطالبه‌گر جدی و اعضای شورای اسلامی شهر و به ویژه اعضایی که خود را نماینده مناطق محروم می‌دانند پاسخگوی این موضوع باشند.
***
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر همدان تاکید کرد:
برندسازی فرهنگی؛ دستورکار شورای پنجم
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر همدان گفت: با توجه به این‌که برندسازی برای شهر همدان از سیاست‌های شورای شهر در دوره پنجم مطرح و پیگیری شد، کمیسیون فرهنگی و اجتماعی، در حوزه تخصصی خود برندسازی فرهنگی را در دستور کار قرار داد.
به گزارش روابط عمومی شورای اسلامی شهر همدان؛ «رضوان سلماسی» افزود: در راستای برندسازی فرهنگی، شکل گیری شورای اجتماعی محلات و کسب عنوان شهر دوستدار کودک از مهم‌ترین اهداف کمیسیون کلید خورد؛ که با حمایت همکاران و همکاری حوزه‌های مرتبط در شهرداری محقق شد.
سلماسی با بیان این‌که شورای اجتماعی محلات با هدف جلب مشارکت حداکثری شهروندان، فارغ از طبقه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن‌ها، منطبق با زمان‌بندی و برنامه اجرایی آن شکل گرفت، اضافه کرد: به‌رغم نیاز به مرتفع کردن ضعف‌ها، غنی‌سازی عملکرد و تقویت ساختار این شوراها، سیاست کمیسیون با تحقق درصد قابل قبولی در این حوزه، در حال فعالیت است.
وی اظهار کرد: برند فرهنگی دیگر مورد توجه این کمیسیون، باتوجه به حوزه تاثیرگذار کودکان در شهر، کسب عنوان و نشان شهردوستدار کودک برای همدان تعریف شد.
به گفته سلماسی پس از طرح موضوع، با جلب مشارکت متخصصین و فعالین مدنی حوزه کودکان، کارگروه شهر دوستدار کودک در مرکز مطالعات و پژوهش‌های شورای اسلامی، ذیل کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورا شکل گرفت تا ضمن بررسی تخصصی با احصاء نیازها، لزوم حرکت در این مسیر را به صورت علمی بررسی کند.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر همدان در این خصوص ادامه داد: نتیجه مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته در این کارگروه، تشکیل دبیرخانه شهر دوستدار کودک در معاونت شهرسازی و معماری، منطبق با دستورالعمل ابلاغی از سوی وزارت کشور بود.
سلماسی اضافه کرد: با شکل‌گیری دبیرخانه و شروع اقدامات تعریف شده، ارزیابی عملکرد یک ساله شهر در این حوزه، توسط وزارت کشور و سازمان جهانی یونیسف، همدان توانست پس از رقابت با ۷۰ شهر متقاضی، در کنار ۱۱ شهر دیگر از سوی مراجع ذیصلاح به عنوان پایلوت شهر دوستدار کودک معرفی شود.
وی ضمن تبریک کسب افتخار همدان به عنوان پایلوت شهر دوستدار کودک، گفت: نقطه هدف کمیسیون و شورای اجرایی، کسب عنوان و نشان شهر دوستدار کودک و پایلوت شدن مجوز و فرصت حرکت برای دستیابی به این برند ملی و بین المللی است که از این رو می‌طلبد شاخصه‌ها و دستورالعمل وزارت کشور و سازمان یونیسف ازسوی دبیرخانه، برای هماهنگ کردن اقدامات تمامی دستگاه‌های مرتبط در شهر، با محوریت دبیرخانه شهر دوستدارکودک احصا و ابلاغ شود.
وی ادامه داد: ضمن قدردانی از اقدامات صورت گرفته این دبیرخانه، خواست مشخص از شهرداری ارائه گزارش عملکرد به نمایندگان مردم در پارلمان شهری و ارائه هدف گذاری‌ها و تقویم کاری این دبیرخانه در سال آتی است، زیرا در صورت عدم تکمیل چرخه شهر دوستدار کودک و تایید آن از سوی وزارت کشور و یونیسف به‌رغم پایلوت شدن، کسب عنوان و نشان شهر دوستدار کودک محقق نخواهد شد.