نگاهی به سومین جشنواره شعر و موسیقی عاشیقی همدان
*علی پاشا رجبلو
*مدرس موسیقی
موسیقی ایرانی به علت تنوع و گستردگی فرهنگی متأثر از وجود اقوام گوناگون ساکن ایران، یکی از باشکوه‌ترین فرهنگ‌های موسیقایی جهان است. در بخش موسیقی شهری، موسیقی دستگاهی (ردیف)، تجلی یک موسیقی کشوری به سان زبان فارسی، فرهنگ عمومی موسیقی همه مردم ایران را در بر گرفته است و از سوئی موسیقی نواحی ایران، جلوه دیگری از فرهنگ ملی ایران است که در کنار موسیقی دستگاهی، در یک ارتباط دو سویه تأثیرپذیری و تأثیرگذاری، توانسته است براساس باورها و شرایط اقلیمی – فرهنگی هر یکی از اقوام ایرانی ، جایگاه مستقل و ویژه‌ای برای خود به‌وجود آورد.
موسیقی نواحی، تجلی باورها و آئین‌های فرهنگی اقوام مختلف ایران است که استادان موسیقی این مناطق، به‌وسیله موسیقی و سازهای این نواحی با آفرینش و خلق آواها و ترانه‌ها، در قالب جشن و موسیقی رقص و حماسه و آئین‌های مذهبی و سوگواری، به آن می‌پردازند. اهمیت حفظ این نوع موسیقی به همان‌گونه که هست، همواره مورد توجه کارشناسان فرهنگی – موسیقی بوده است. موسیقی عاشیقی همدان نیز یکی از قدیمی‌ترین موسیقی‌های نواحی همدان است که امروزه توجه کمتری به آن شده است.
برگزاری جشنواره‌های عاشیقی در استان همدان و تداوم آن می‌تواند گام مهمی در نشان دادن ابعاد پر راز و رمز موسیقی عاشیقی همدان و هنرمندان آن باشد. باید بپذیریم یکی از عوامل مهم ماندگاری، تداوم و حیات موسیقی ایران، حفظ موسیقی نواحی است.
سومین همایش شعر و موسیقی عاشیقی استان همدان و اجرای آئین‌های ۱۲ مقام درگزین کهن، به همت هنرمندان و دوستداران هنر عاشیقی شهر کرفس و با همکاری اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان درگزین، انجمن موسیقی استان همدان، شهرداری و فرمانداری ،۱۱ فروردین ۱۴۰۱ در شهر کرفس برگزار شد. هیئت اجرایی این نشست اسماعیل مرادی مشفق (دبیر همایش)، مهندس رضا فرخی، علی قادری‌نهاد، ارشد جلالی، مصطفی حاجیلو، علی طاهری خلوص، محمد جواد قلی پور، رضا حیدری ، شهروز کهیایی، قادر شهسواری و علی پاشا رجبلو بودند.
این مراسم که در سالن ورزشی شهید ذوقی با حضور و اجرای عاشیق‌های استان همدان و استان‌های هم‌جوار و دکلمه شاعران برگزار شد، با استقبال بی‌نظیر هنرمندان و مردان و زنان و جوانانی روبرو شد که از شهرهای مختلف هم‌جوار استان همدان برای دیدن این همایش حضور داشتند، به صورتی که تعداد زیادی از آن‌ها در محوطه سالن به هنرنمایی عاشیق‌ها گوش دادند.
در این مراسم همچنین مراسم «هالای» (رقص محلی کرفس) به‌وسیله هنرمندان شهر کرفس انجام شد که مورد توجه بسیاری قرار گرفت که می‌تواند به عنوان یک میراث ملی و فرهنگی به ثبت برسد .
اگرچه برگزاری چنین جشنواره‌هایی مشکلات خود چون هماهنگی لازم با نوازندگان برای حضور در یک روز مقرر، تأمین سالن برای برگزاری، تهیه وسایل پذیرایی و امکانات فنی و صوتی و بسیاری موارد دیگر را دارد، که لازم است از همه برگزارکنندگان این جشنواره تشکر شود که با حداقل امکانات مالی توانستند این جشنواره را برگزار کنند، اما می‌توان با برنامه‌ریزی دقیق‌تر بسیاری از مشکلات را به‌خصوص در بخش کیفی جشنواره مرتفع ساخت. حضور و اجرای تعداد زیادی از نوازندگان عاشیق و شاعر در این جشنواره آن هم در یک بعدازظهر که تبعات زمانی باعث تداخل اجراها و در نهایت افت کیفیت می‌شود و از سوئی دیده می‌شود که در برخی از گروه‌های عاشیقی، همچنان از سازهای غیربومی استفاده می‌کنند، بر کیفیت اجراهای جشنواره که هدف معرفی هنر عاشیقی و سازهای آن است، آسیب می‌رساند.
به نظر می‌رسد برای بالابردن کیفی جشنواره‌های بعدی ، لازم است به آسیب‌شناسی جشنواره‌های قبلی بپردازیم. توجه به استقبال مردم از برگزاری چنین جشنواره‌هایی در کنار داشتن یک برنامه‌ریزی بهتر، می‌تواند کمک شایانی به حفظ و اشاعه و جذب علاقه مندان و ماندگاری هنر عاشیقی استان همدان، کند .