اما و اگرهای ساخت بیمارستان هزار تخت‌خوابی در همدان

پزشکان در مورد احداث بیمارستان هزار تخت‌خوابی در حیدره می‌گویند

یک متخصص جراحی عمومی: مکان‌یابی مراکز درمانی، باید به شکلی باشد که ورود آمبولانس بدون اتلاف وقت باشد. مگر قرار است هتل ساخته شود که این بیمارستان را می‌خواهند در دامنه الوند بسازند؟ هر پروژه‌ای، کاربری خاص خود را دارد. اگر ما بخواهیم پروژه درمانی-آموزشی برپا کنیم، دسترسی آن باید راحت باشد. از نظر من بهترین مکان برای احداث مرکز درمانی «پارک مادر» است؛ که تقاطع منطقه پشت آن به «بیمارستان ارتش» می‌رسد.

0

*مهرداد نهاوندچی

*دانشجوی دکترای مدیریت محیط زیست

در دنیا ساخت بیمارستان‌های بزرگ منسوخ شده و کشورهای پیشرفته به سمت ساخت بیمارستان‌های کوچک اما تخصصی رفته‌اند. حالا بگذریم از این‌که در ایران هنوز به دنبال ساخت بیمارستان‌های بزرگ هستیم اما تصور کنید چنین بیمارستانی در دامنه الوند و دل باغات ساخته شود! نگاه شما چیست؟ آیا این بیمارستان راه دسترسی، پدافند غیرعامل و امکاناتی مانند این نمی‌خواهد؟ خب این به معنی تخریب بیشتر برای ساخت امکانات بیشتر است. درباره این موضوع با چند پزشک متخصص گفت­وگو کردیم و نظرات آن­ها را جویا شدیم. «بهروز کارخانه‌ای»، متخصص بی­هوشی، «ابراهیم جلیلی» معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی همدان، «افشین فرهانچی» متخصص بی­هوشی و همچنین «طاهره هاشم» جراح عمومی، نظرات خود را در مورد شاخص­های احداث مراکز درمانی بیان کردند.

بر اساس شاخص‌ها یا منافع شخصی

یک متخصص بی­هوشی درباره بیمارستان هزار تخت‌خوابی در جاده حیدره می‌گوید: ساخت بیمارستان و هر ساختار درمانی در کشور و در تمام دنیا، مبتنی بر یک سری شاخص­هاست. اگر شهری یا منطقه­ای آن شاخص‌ها را داشته باشد، احداث بیمارستان در آن امکان­پذیر است اما اگر آن شاخص­ها را نداشته باشد، جز ضرر زدن به منابع کشوری حاصل دیگری ندارد. ممکن است جایی دیگر به آن منابع نیاز داشته باشد که آن منابع باید به آن منطقه کشور بروند.

بهروز کارخانه‌ای می‌افزاید: اگر بررسی­ها نشان دهد که شاخص­ها و معیارها وجود دارد و تعداد بیمار، جمعیت، تخصص­های مختلف و سایر نیازمندی­ها برای احداث یک بیمارستان وجود دارند، باید بیمارستان احداث شود. درمانگاه­ها هم باید بر اساس شاخص، مکان­یابی و احداث شوند. باید دنبال شاخص­ها باشیم و ببینیم آیا با توجه به شرایط فعلی استان، ساخت بیمارستان ضروری است یا خیر؟

بهروز کارخانه‌ای
بهروز کارخانه‌ای

وی ادامه می‌دهد: معاونت درمان باید شاخص­ها را اعلام کند، اگر منطبق بر شاخص­ها بود، حتما باید احداث بیمارستان انجام شود و این امر از وظایف دولت است؛ اگر این احداث منطبق بر شاخص­ها نباشد، حتما منفعت شخصی است.

این پزشک درباره آثاری که احداث بیمارستان بر منطقه حیدره می­­گذارد، توضیح می‌دهد: خداوند محیط را آفریده تا انسان از آن استفاده کند. هر کاری که ضرورت نداشته باشد و محیط زیست را از بین ببرد، آن کار خوب نیست. جان انسان بر جان حیوان و محیط اولویت دارد. اصل بر انسان است. اگر برای رفاه انسان، نجات انسان یا برای درمان انسان می­خواهند اقدامی انجام دهند و ضروری است، باید یک کوه هم جابه­جا شود؛ اما اگر ضرورتی وجود نداشته باشد، اگر یک وجب از این خاک را هم بخواهند جابه­جا کنند، ظلم است. اما اگر ضرورت برای بیمارستان، جاده یا سایر امور زیربنایی و خدماتی وجود داشته باشد که این کار، جان انسان را نجات می­دهد و این پروژه درست و به­جا باشد، اشکالی ندارد. خداوند محیط زیست را برای انسان درست کرده، اما اگر اسراف صورت بگیرد و محیط زیست بدون حساب و کتاب تخریب شود، هم گناه و ظلم است و هم بی­حرمتی به طبیعت، مخلوقات خداوندی و آیندگان محسوب می‌شود.

کار غیرممکن

«طاهره هاشم» هم معتقد است: شهر همدان به بیمارستان هزار تخت‌خوابی نیاز ندارد. ما اگر روی پیشگیری کار می­کردیم، الان بیمار وجود نداشت که بخواهیم برای او بیمارستان احداث کنیم. برای همدان، یک بیمارستان ۲۰۰ تخت خوابه تروما (تصادفات) کفایت می­کند. از همان ابتدا نباید بنا را به هزار تخت‌خوابی بگذارند؛ که این را «مدیریت اقتصادی درمان» می­گویند. نباید بنابر هزار تخت‌خوابی باشد و روند به شکلی پیش برود که ده سال بعد افتتاح شود. همان اتفاقی که برای بیمارستان بعثت افتاد و ۲۰ سال طول کشید که دانشجویان وارد این مرکز درمانی شوند؛ حتی نقشه بیمارستان هم قدیمی شده بود. نقشه را سال ۱۹۶۰ از فرانسه آورند که نقشه­ای بیمارستانی بود، شروع کردند و تا پیشنهاد دادند و برای آن بودجه تنظیم شد، کارهای عمرانی شد، تا بخواهد به اتمام برسد، چند وزیر عوض شدند، بودجه­ها به هدر رفت، زمانی که به اتمام رسید، مشاهده شد که عرض راهروها برای عبور برانکارد کافی نیست، عبور آمبولانس راحت نیست و زمان­گیر است، اگر زمان رسیدن مصدوم به شش دقیقه برسد، فرد دچار مرگ مغزی می­شود. بنابراین هرچه زمان بیشتر بگذرد، کارائی کمتر است.

طاهره هاشم
طاهره هاشم

وی ادامه می‌دهد: نظر من این است ما باید در حد جیب خود برنامه­ریزی کنیم. وقتی که مردم ما این­قدر فقیر هستند و به­خاطر اختلاف و مشکلات دیگر بودجه به میزان کمی وجود دارد، از سوئی هم تحریم هستیم، بیمارستان هزار تخت‌خوابی چه توجیهی دارد؟ ما تنها چیزی که کمبود آن را احساس می­کنیم، یک سانتر تصادفات است. اولویت­ها باید در نظر گرفته شود، یک ساختمان را تکمیل کنیم، بیمار پذیرش شود، واحد پرستاری راه بیافتد. یک واحد ۲۰۰ تخت‌خوابی شروع کنند، به سرانجام برسانند، جا بیفتد، زمین خالی هم برای احداث آن وجود دارد. بعد از آن نیازسنجی مجدد انجام شود و متناسب با نیاز، واحد درمانی تخصصی یا آموزشی احداث شود. اصطلاح هزینه- فایده را داریم که بر اساس آن طرح باید توجیه داشته باشد. اجرای طرح­ها باید کارشناسی شده و علمی باشد.

این متخصص جراحی عمومی در ادامه می­افزاید: مکان­یابی مراکز درمانی، باید به شکلی باشد که ورود آمبولانس بدون اتلاف وقت باشد. مگر قرار است هتل ساخته شود که این بیمارستان را می­خواهند در دامنه الوند بسازند؟ هر پروژه­ای، کاربری خاص خود را دارد. اگر ما بخواهیم پروژه درمانی-آموزشی برپا کنیم، دسترسی آن باید راحت باشد. از نظر من بهترین مکان برای احداث مرکز درمانی «پارک مادر» است؛ که تقاطع منطقه پشت آن به «بیمارستان ارتش» می­رسد. هر تصادفی که در جاده کرمانشاه یا جاده تهران از راه «بلوار آیت‌الله نجفی» بیاید، جوابگو خواهد بود. اگر قرار به ساخت بیمارستان در جاده حیدره باشد، غیر از این‌که اتلاف وقت برای رساندن بیمار اورژانسی و اضافه شدن آمار فوتی باشد، حاصل دیگری ندارد. بحث محیط زیست آن هم مهم است اما بنابر انسانی است که قرار است جان او نجات پیدا کند.

 

سرمایه‌گذاری در حوزه سلامت

یک استادیار دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز می­گوید: در سیستم­های سلامت مدرن در رابطه با کنترل و مهار بیماری­ها بر سه بخش پیشگیری، درمان و بازتوانی تأکید می­شود. به دلایل متعدد و در طی سالیان متمادی بخش درمان در بین این سه بخش بسیار فربه شده است. مردم و مسئولین خارج از نظام سلامت نیز در این جهت­دهی بسیار نقش داشته­اند. بنابراین، اکنون با سیستم سلامتی روبرو هستیم که بخش­های پیشگیری و بازتوانی بسیار نحیف و بخش درمان بسیار گسترده­ای دارد. بر این اساس بر این عقیده هستم که هر نوع سرمایه‌گذاری جدید در سیستم سلامت باید به دو حوزه پیشگیری و بازتوانی منتقل شود تا ضعف این دو بخش جبران شود و تعادل به نظام سلامت استان برگردد.

«افشین فرهانچی» می­افزاید: از طرف دیگر بخش درمان جز حوزه­هائی است که بخش­های خصوصی و عمومی غیردولتی تمایل زیادی به سرمایه­گذاری در آن‌ها دارند در حالی‌که در بخش­های پیشگیری و بازتوانی هیچ رغبتی برای ورود بخش خصوصی و عمومی وجود ندارد. به­ عنوان مثال ما در استان همدان می­بینیم که حتی موسسات خارج از نظام رسمی سلامت نظیر دارالایتام، آموزش و پرورش، شهرداری، امور زندان‌ها، بهزیستی، هلال احمر، نیروهای نظامی و انتظامی نیز در بخش درمان ورود می­کنند و تمایل کمتری برای  ورود به سایر بخش­های سیستم سلامت دارند. بر اساس این، من سرمایه‌گذاری بخش دولتی در حوزه درمان را امری مفید به فایده نمی­دانم.

افشین فرهانچی
افشین فرهانچی

گردشگری سلامت

وی تصرح می­کند: در سال­های اخیر در حوزه گردشگری سلامت صحبت­های زیادی می­شود. از جمله: روش‌های گردشگری ناپایدار و مقطعی است که به نظر می­آید پنجره فرصت آن رو به اتمام است. سال­ها قبل موارد متعددی وجود داشت که شاید می­توانستیم از این فرصت گردشگری سلامت استفاده کنیم، مثلا به­علت نبود نیروی انسانی ورزیده در کشورهای حاشیه خلیج فارس، تمایل مناسبی برای بیماران آن کشورها وجود داشت تا در ایران تحت درمان قرار گیرند و یا با فروپاشی جمهوری شوروی، فضائی برای این کار در ایران وجود داشت که به­علت نبود زیرساخت­های مناسب مورد استفاده قرار نگرفت و یا در زمان جنگ عراق با آمریکا بیماران زیادی در عراق بودند که می­توانستند در ایران تحت درمان قرار گیرند که آن­هم محقق نشد. در حال حاضر هم این حوزه توسط سایر کشورها نظیر ترکیه پوشش داده شده است و هم این کشورها زیرساخت­های درمانی نسبتا قابل قبولی را برای خود ایجاد کرده­اند و نیازی به سیستم‌های درمانی ما ندارند. مگر در حالت­های خیلی پیشرفته و خاص که این موارد نیز سرمایه­گذاری‌های بسیار وسیعی را می­طلبد و ادامه آن به نظر مقدور نیست.

فرهانچی در مورد تاثیرات محیط زیستی احداث بیمارستان در منطقه حیدره ادامه می­دهد: طبعا احداث یک مجموعه بسیار بزرگ در هر محلی تأثیرات محیط­زیستی خود را بر جای خواهد گذاشت. در این رابطه لازم است کارشناسان فن نظر دهند. من جای دقیق این پروژه را نمی­دانم اما در صورت تصمیم­گیری برای احداث یک مجتمع درمانی جدید در همدان که من مخالف آن هستم، با توجه به وجود بیمارستان ۵۵۰ تخت‌خوابی بعثت در شرق شهر، منطقه شمال غربی شهر می­تواند جای مناسبی برای تأسیس یک بیمارستان باشد، اما بهتر است در محدوده شهرک الوند و پادگان قهرمان باشد تا بتواند پوشش جمعیتی بیشتر و دسترسی راحت­تری را ایجاد کند و در صورت لزوم به شهرها و استان­های اطراف نیز خدمات دهد.

این متخصص بی­هوشی و مراقبت­های ویژه در مورد شاخص­های مکان­یابی بیمارستان و درمانگاه‌ها توضیح می‌دهد: در منابع علمی شاخص­های متعددی برای بحث مکان­یابی بیمارستان­ها وجود دارد؛ نظیر نزدیکی به جمعیت تحت پوشش، امکان گسترش در ادوار بعدی، برخورداری از جریان­های هوائی مناسب، امکان دسترسی راحت سیستم­های حمل و نقل نظیر هلیکوپتر و راه‌آهن، امکان دفن یا بازیافت مناسب پسماندهای تولیدی و مواردی از این دست. جدا از این عوامل مسائلی نظیر بحث گسل­ها، توسعه شهری، آسیب‌نرساندن به چشمه­ها و فضاهای سبز موجود نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

فرهانچی خاطرنشان می­کند: به­طور کلی من بحث قطب درمانی منطقه غرب کشور شدن را منتفی می­دانم. استان­های کردستان، لرستان و کرمانشاه به‌رغم کمبودهائی که دارند، در حال جا افتادن در سیستم درمانی و بهداشتی هستند. طبعا استان همدان نمی­تواند انتظار داشته باشد بیماران این سه استان برای درمان به همدان مراجعه کنند. ساختار شبکه­های بهداشتی درمانی کشور نیز استان محور است و ما روزبه­روز شاهد این هستیم که بیماران کمتری بین استان­ها جابجا می­شوند. اگر ضرورتی نیز در این مورد وجود داشته باشد، هم مقطعی است و هم تهران جایگزین مناسب­تری برای اکثر بیماران این استان­ها است.

این پزشک تأکید می‌کند: در رابطه با تمرکز زدائی در شهر همدان نیز این موضوع تأثیر چندانی ندارد. الان از ۵ بیمارستان اصلی شهر فقط دو بیمارستان فاطمیه و فرشچیان در محدوده مرکز شهر آن­هم نه در رینگ اول قرار دارند و فقط درمانگاه‌ها و مطب‌های خصوصی هستند که در مرکز شهر وجود دارند و تأسیس این بیمارستان اثر خاصی بر تمرکز‌زدائی بخش درمان از وسط شهر ندارد.

پروژه مبهم

«ابراهیم جلیلی» نیز در این خصوص می­گوید: این پیشنهادی است که دانشگاه علوم پزشکی همدان داده است و با حمایت نمایندگان همدان در مجلس شورای اسلامی، اعتباری برای آن در بودجه سال ۱۴۰۰ دیده شده است، که بتوانیم در شهر همدان یک بیمارستان هزار تختخوابی آموزشی-درمانی احداث کنیم. ردیف بودجه برای این پروژه تعریف شده و به دنبال زمین مناسب برای آن هستیم. چند زمین برای کار پیشنهاد داده شده است اما هیچ­کدام هنوز قطعی نشده است که پروژه را از سال بعد شروع کنیم.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان همدان می­افزاید: پروژه واحد درمانی «بیمارستان اکباتان»، تا اواخر امسال یا ابتدای سال بعد افتتاح می­شود. بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. پیگیر تجهیزات آن هستیم و امیدواریم ابتدای سال بعد راه‌اندازی شود.

ابراهیم جلیلی
ابراهیم جلیلی

وی در ادامه تصریح می­کند: خدمات هرچه در مراکز استان­ها متمرکز­تر باشد، بهتر است. نیروهای تخصصی، آزمایشگاه، کادر درمان به صورت متمرکز می­شوند و به لحاظ سیستم گرمایش-سرمایش مقرون به صرفه­تر است. این نیاز وجود دارد. فقط بخش ارائه خدمت نیست، دانشگاه در حال گسترش است؛ رشته­های پزشکی قرار است دانشجویان بیشتری بگیرند، این­­ها فضای بیشتری برای گسترش پژوهش، آموزش و درمان می‌خواهند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی همدان در مورد مکان­یابی و نقاط احداث این بیمارستان تصریح می‌کند: چند زمین در نقاط مختلف در سطح شهر پیشنهاد شده است و همکاران در حال مطالعه و بررسی برای آن هستند که در مسیر سیل نباشد؛ از نظر خاک و سایر عوامل هم مناسب باشد که نشست زمین به­وجود نیاید و از نظر زلزله و مواردی از این دست در آینده مشکلاتی برای آن به­وجود نیاید. محلی هنوز قطعی نشده است. باید در مسیرهایی باشد که زمین­های باز در اطراف آن باشد، اتوبان وجود داشته باشد، تردد در آن صورت بگیرد و امکان ایجاد پارکینگ در آن باشد.

این عضو هیئت علمی علوم پزشکی همدان بیان می­کند: در خصوص زمین، وزارت کشور و استانداری در حال پیگیری هستند، که زمین را تحویل کارفرما دهند و ممکن است در این مورد کارفرما «اداره مسکن و شهرسازی» باشد. کارفرما زمین را می­سازد تحویل دانشگاه علوم پزشکی می­دهد. دانشگاه علوم پزشکی بهره­بردار این طرح است و این پروژه در ردیف بودجه امسال و سال بعد دیده شده است. «حمیدرضا حاجی بابایی» نماینده همدان پیگیر احداث این بیمارستان است. این طرح قرار است، جایگزین «بیمارستان امام خمینی» شود. هزار تخت را قرار نیست یک­جا بسازیم، ابتدا پروژه را ۳۰۰ تخت­خواب می­سازد و بقیه آن به مرور در سال­های بعد ساخته می­شود.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.