*مریم فیروزبخت
*پژوهشگر
طی چند سال اخیر، شاهد نصب المان یا به عبارت دیگر مجسمه‌های نوروزی در سطح شهر بودیم که تعداد زیادی از آن‌ها جنبه طنز داشته و شاید تنها دارای جاذبه بصری بوده‌اند.
هر خلقی لزوماً اثر هنری محسوب نمی‌شود. اثر هنری باید حاوی قواعد خاص خودش باشد. مبانی هنرهای تجسمی و زیبایی‌شناسی در آن لحاظ شده باشد. در مورد نوروز هم بهتر است محتوا و قالب متناسب با فرهنگ بومی و ملی را دارا باشد، اصالت نوروز، نمادها و رنگ‌ها و مهم‌تر فلسفه نوشدن در این المان‌ها بارز باشد. خصوصا در همدان که می‌گویند پایتخت تاریخ و تمدن است. المان‌ها از شهر هویت می‌گیرند. مسافرانی که برای تعطیلات نوروز قصد سفر به همدان را می‌کنند، برای دیدن یک شهر تاریخی می‌آیند، باید با طراحی المان‌ها، هویت همدان را برای آن‌ها بیشتر معرفی کرد. ممکن است کسانی که این مجسمه‌ها (نه المان) را طراحی می‌کنند، آموزش‌های لازم را ندیده باشند و به همین دلیل آثار آن‌ها کاملا بی‌ربط به نظر برسد.
در واقع به هر حجمی نمی‌توان اِلمان گفت. المان باید دارای یک نظام هندسی متعادل، پایدار و زیبا باشد که در سطح شهر بیننده را جذب خود نماید و ذهن ایشان را درگیر کند. در مورد نوروز این المان باید به صورت نمادین، مشخصه‌ای برای شناخت این جشن باستانی باشد؛ چراکه یکی از اهدافش اطلاع‌رسانی و معرفی است و ویژگی بارز آن خلق یک فضای زیبا و ایجاد فضای هنری در سطح شهر.
متأسفانه به دلیل ناآگاهی از این مقوله، هرساله شاهد چندین و چند مجسمه فاقد اصالت هنری و بی‌کیفیت از نظر مواد اولیه هستیم که در واقع خواسته‌اند سروته قضیه را هم بیاورند و میادین و معابر اصلی شهر را رنگ و لعابی بخشیده باشند. تفاوت بارز مجسمه با المان در نگاه انتزاعی و غیر مستقیم المان است به یک موضوع! این دید انتزاع‌گونه ذهن بیننده را درگیر خود می‌کند و او را به تفکر وا می‌دارد و همین باعث ماندگاری اثر در اذهان می‌شود.
المان بیانی؛ همان‌طور که از نامش پیداست هدف طراح از خلق این اثر بیان مطلبی خاص است. به عبارتی قطعاً مفهومی خاص در پس آن نهفته است و رسالت طراح را دنبال می‌کند که می‌تواند نوروز باشد. ویژگی بسیار مهم المان بیانی در عام‌گرایی آن است. یعنی باید بتواند با مخاطب عام و عادی که از هنر سررشته چندانی ندارد نیز ارتباط برقرار کند. لذا لازم است طراح با دقت نظر بالا و شیوایی در عین انتزاعی‌بودن فرم‌ها، مطلب را بیان کند.
امید است که امسال تجدیدنظری در این‌باره صورت گرفته باشد و ما شاهد آثاری متفکرانه از هنرمندان همدان باشیم و بودجه در نظر گرفته شده هدر نرفته باشد؛ بهتر می‌بود علاوه بر فراخوان عمومی که سال گذشته شاهد صدورش بودیم از هنرمندان با تجربه و بنام این عرصه برای همکاری و همفکری دعوت به عمل می‌آمد.