*نصرالله پزشکی
*فعال حقوق کودکان
انتشار گاهگاهی اخباری که نشانگر نقض آشکار حقوق کودکان است مانند برخورد فیزیکی توسط والدین یا اولیای مدرسه، آزار جنسی و ازدواج‌های کودکان، موجی از واکنش‌های هیجانی زودگذر را در پی دارد که گاه همراه با کارزارهای مجازی پرسروصداست که مانند سوختن کاغذی برای مدت کوتاهی شعله می‌کشد و سریعا به سردی گراییده و همگی راضی و خرسند از انجام تعهدات خود به زندگی ادامه می‌دهیم .غافل از آن‌که نقض پنهان و آشکار حقوق کودکان به طور پیوسته در بسیاری از حوزه‌ها در جریان است بدون آن‌که حساسیت خاصی برانگیزد. چرایی این مسئله برمی‌گردد به ناآشنایی افرادی که با کودکان سروکاردارند، حقوق کودکان و نیز محدود شدن فعالیت‌های تشکل‌های دوستدار کودک و مراجع دولتی ناظر بر حقوق کودکان به برگزاری سمینارها و مراسم نمایشی و حداکثر راه اندازی کارزارهای گذرا. در این شماره نگاهی داریم به عملکرد سازمان‌های دولتی در این زمینه و در شماره‌های بعدی به نقش سازمان‌های غیردولتی خواهیم پرداخت.
بر اساس روح پیمان‌نامه حقوق کودک و تمامی مصوبات داخلی مانند برنامه جامع عمل حقوق کودک مهم‌ترین وظیفه سازمان‌های دولتی مرتبط با کودکان آموزش مستمر حقوق کودکان به کارکنان از بدو به کارگیری و پایش پیوسته آن درهمه زمینه‌هاست. متاسفانه سنجش، آموزش و پایش حقوق کودکان حتی در سازمان‌هایی مانند بهزیستی و آموزش و پرورش در مراحل استخدامی و ارزیابی‌های دوره‌ای کارمندان یا جایی ندارد یا مانند دوره‌های آموزشی مربیان مهدهای کودک به صورت بسیار فشرده و برای رفع تکلیف اداری برگزار می‌شود. اگر آشنایی با حقوق کودکان را در دو بعد دانشی و نگرشی ارزیابی کنیم، ایده‌آل آن است که کارکنان مرتبط با کودکان علاوه بر دانش کافی از حقوق کودکان با نگرشی مثبت رعایت آن را بیش از وظایف سازمانی و یک مسئولیت اخلاقی، اجتماعی و مدنی خود بدانند. البته تا رسیدن به این مرحله راه درازی در پیش داریم که مرحله اول آن افزایش دانش این افراد ازمواد محوری پیمان‌نامه و اصول مربوط به زمینه کاری خودشان است که متاسفانه در همین مرحله هم به شدت ضعیف هستیم و به‌رغم تدوین برنامه‌های متعدد اراده‌ای قوی برای اجرای آن‌ها دیده نمی‌شود.
به عنوان مثال در سند ملی برنامه جامع عمل حقوق کودک و نوجوان در افق ۱۴۰۴ مصوب شورای هماهنگی مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک ابلاغی سال ۱۳۹۵ در شرح وظایف وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی ، آموزش ضمن خدمت کارکنان با رویکرد ارتقای دانش و مهارتهای مرتبط با کودکان، تدوین نظام پایش و ارزیابی عملکرد و رفتار کارکنان آموزشی ومدیران مدارس و مهدهای کودک و دیگر مراکز در تماس با کودکان ، ابلاغ دستورالعمل به مدارس، دانشآموزان و انجمنهای اولیا و مربیان، مهدهای کودک و دیگر مراکز در تماس با کودکان، ثبت و پیگیری و بررسی گزارشها و شکایتها وگزارش نتایج بررسی گزارشها و شکایتها به شاکیان و مقامات مسئول ذکر شده است. متاسفانه پس از گذشت بیش از نیمی از زمان اجرای این برنامه هیچ کدام از افدامات فوق به طور جدی پیگیری و اجرایی نشده است. برای رسیدن به وضعیت مطلوب ، حداقل در سازمان هایی که مسئولیت اصلی خدمات و مراقبت‌های کودکان را به عهده دارند، آشنایی و اعتقاد به رعایت حقوق کودکان باید معیار اصلی تعیین شایستگی در به‌کارگیری و ادامه فعالیت کارمندان باشد.